Kan uyuşmazlığı, bir kişinin kanının, başka bir kişiye bağışlanmasında veya özellikle gebelik durumlarında annenin kanının fetüsle uyumlu olmaması durumunda ortaya çıkan bir durumdur. Kan uyuşmazlıkları genellikle ABO kan grubu sistemine veya Rhesus (Rh) faktörüne dayalıdır.
ABO kan grubu uyuşmazlığı genellikle yetişkinler arasında kan transfüzyonlarında sorun oluşturur. Örneğin, bir kişinin A kan grubu varsa ve B kan grubuna sahip bir kişiden kan alırsa, alıcının bağışıklık sistemi B antijenlerine karşı reaksiyon gösterir ve bu da kanın pıhtılaşmasına neden olur. Bu durum, hayati organlara kan akışını engelleyebilir ve yaşamı tehdit eden komplikasyonlara yol açabilir.
Rhesus uyuşmazlığı genellikle gebelikte bir sorun oluşturur. Eğer anne Rh negatif ve bebek Rh pozitif ise, annenin bağışıklık sistemi bebeğin kanındaki Rh pozitif hücreleri yabancı olarak algılayabilir ve onlara saldırabilir. Bu durum, ilk gebelikte genellikle bir sorun oluşturmaz çünkü annenin kanı genellikle doğumdan sonra bebeğin kanıyla karışır ve bu da annenin Rh pozitif kan hücrelerine karşı antikorlar oluşturmasına neden olur. Ancak, sonraki gebeliklerde annenin Rh pozitif kan hücrelerine karşı oluşturduğu bu antikorlar, plasentadan geçebilir ve Rh pozitif olan fetüsün kan hücrelerine saldırabilir, bu duruma hemolitik hastalık denir.
Kan uyuşmazlığı durumlarını önlemek için kan grubu ve Rh faktörü testleri yapılır. Rh uyuşmazlığı riski taşıyan hamile kadınlara genellikle Rh immunglobulin adı verilen bir ilaç verilir. Bu ilaç, annenin Rh pozitif kan hücrelerine karşı antikor oluşturmasını önler.
O Kan Grubu Olanların Evlenmeleri Çok Sakıncalı! Uzmanlar Uyarıyor…
Annenin negatif kan grubuna, bebeğin ise pozitif kan grubuna sahip olması halinde vücut, bebeğin kan hücrelerini yabancı olarak görüyor. Bu hücreleri parçalamak için çaba sarf ediyor. İlk gebeliklerde bebek kurtulmayı başarıyor ve annenin vücudu tarafından pozitif hücreler tanınıyor. Ancak diğer gebeliklerde sorun ortaya çıkabiliyor. Bu durum Rh uygunsuzluğu olarak tanımlanır.
Kan uyuşmazlığı sonucunda bebekte bazı sorunlar ortaya çıkabilir. Bu nedenle evlenmeden önce çiftlerin kan uyuşmazlığı testi yapması zorunludur. Böylece gerekli müdahale yapılabilir. Süreç, hekim kontrolünde ilerlemezse, sorunlar bebeğin hayatını kaybetmesine yol açabilir.
Foto Haber ve Resimleri Görmek İçin Diğer Sayfaya Geçiniz...
HANGİ KAN GRUPLARINDA UYUŞMAZLIK OLUYOR?
Kan uyuşmazlıkları genellikle iki farklı sistemde gerçekleşir: ABO kan grubu sistemi ve Rh (Rhesus) faktörü.
ABO Kan Grubu Sistemi:
ABO kan grubu sistemi, insanların A, B, AB veya O kan gruplarından birine sahip olduğu bir sistemdir. Bu gruplar, kan hücrelerinin yüzeyinde bulunan belirli antijenlere dayanmaktadır.
Grup A: Yalnızca A antijenine sahip
Grup B: Yalnızca B antijenine sahip
Grup AB: Hem A hem de B antijenine sahip
Grup O: A veya B antijenine sahip değil
Bu antijenler ve antikorlar arasında bir uyumsuzluk olduğunda, kan hücreleri birbirine yapışabilir ve pıhtılaşabilir, bu da kan transfüzyonlarında ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Örneğin, B kan grubuna sahip bir kişiye yanlışlıkla A kan grubundan kan verilirse, alıcının kanında bulunan anti-A antikorları, verici kanındaki A antijenlerine saldırır ve kan hücrelerini bir araya getirerek pıhtılaşmaya neden olur.
Rh (Rhesus) Faktörü:
Rh faktörü, bir kişinin kan hücrelerinin yüzeyinde bulunan başka bir protein türüdür. Bir kişi bu proteine sahipse, Rh pozitif olarak kabul edilir. Eğer bu protein yoksa, kişi Rh negatif olarak kabul edilir.
Bir Rh negatif annenin, Rh pozitif bir bebeği olması durumunda, annenin kanı bebeğin kanıyla karışırsa (genellikle doğum sırasında), annenin bağışıklık sistemi Rh pozitif kan hücrelerini yabancı olarak algılar ve Rh pozitif hücrelere karşı antikorlar üretir. Bu durum genellikle ilk gebelikte sorun oluşturmaz, ancak sonraki gebeliklerde annenin oluşturduğu antikorlar, Rh pozitif olan fetüsün kırmızı kan hücrelerine saldırabilir, bu durum hemolitik hastalık olarak bilinir ve fetüste anemi, sarılık ve daha ciddi durumlarda beyin hasarı veya ölüme neden olabilir.
Foto Haber ve Resimleri Görmek İçin Diğer Sayfaya Geçiniz...
Hangi Kan Grupları Evlilik Yapamaz?
Kan grupları arasındaki uyuşmazlık genellikle gebelik ve kan transfüzyonları ile ilgili olduğu için, belirli kan gruplarına sahip olan kişilerin evlenmelerini yasaklayacak bir durum söz konusu değildir. Ancak, Rhesus (Rh) faktörü uyuşmazlığı, özellikle çocuk sahibi olmayı planlayan çiftler için önemli olabilir.
Rh uyuşmazlığı genellikle Rh pozitif bir babanın ve Rh negatif bir annenin çocuğu olması durumunda sorun oluşturabilir. Eğer bebek babasının Rh pozitif kan grubunu alırsa, annenin kanı bebeğin kanıyla karıştığında (genellikle doğum sırasında), annenin bağışıklık sistemi Rh pozitif kan hücrelerini yabancı olarak algılayabilir ve Rh pozitif hücrelere karşı antikorlar oluşturabilir. Bu durum genellikle ilk gebelikte problem oluşturmaz, ancak sonraki gebeliklerde bu antikorlar fetüsün kan hücrelerine saldırabilir, hemolitik hastalık olarak bilinen bir duruma neden olabilir.
Ancak, modern tıbbın sunduğu çözümlerle, bu durum genellikle yönetilebilir. Rh uyuşmazlığı riski taşıyan kadınlara genellikle gebelikleri boyunca ve doğumdan hemen sonra Rh immunglobulin adı verilen bir ilaç verilir. Bu tedavi, annenin Rh pozitif kan hücrelerine karşı antikor oluşturmasını önler.
Yani, herhangi bir kan grubuna sahip kişiler evlenebilirler. Ancak Rh faktörü uyuşmazlığı olan çiftlerin, gebelik planlamadan önce bir sağlık profesyoneli ile görüşmeleri önemlidir.
Foto Haber ve Resimleri Görmek İçin Diğer Sayfaya Geçiniz...
UYUŞMAZLIK İĞNESİ NASIL UYGULANIR?
Anti-Rh-immunglobulinleri içeren ilaçların içerisinde antikorlar yer alır. Bu antikorlar daha önce pozitif kan grubuyla karşı karşıya kalan annelerinkiyle aynıdır. Bu antikorlar anneye uygulanır. Böylece pozitif antijenler ortaya çıkmadan bunlar parçalanır.
Uyuşmazlık iğnesi 28. Haftada ve doğumdan sonraki 3 gün içerisinde uygulanır. İki doz uygulama yapıldığı takdirde bir sorun yaşanma olasılığı kalmaz. Ancak tez doz uygulamalarda %2 başarısızlık ihtimali vardır. Bu nedenle gebeliğin düzenli takibine önem vermek gerekir.