İşçi İş Davalarında Arabulucuya Nasıl Başvurulur? Arabuluculuk Süreci Nasıl İşler 2021
Arabulucu, arabuluculuk sürecini yürütürken, tarafların temel çıkar ve gereksinimlerini ortaya koymaları ve bu doğrultuda menfaat temelli anlaşma sağlamaları için, çaba gösterir. Arabulucu ne yapar, arabulucuya nasıl başvurulur gibi soruların cevapları vatandaşlar tarafından merak ediliyor. İşçi İş Davalarında Arabulucuya Nasıl Başvurulur
13
İşçi İş Davalarında Arabulucuya Nasıl Başvurulur? Arabuluculuk Süreci Nasıl İşler 2021. İş davalarında, “arabulucunun işlevi nedir, arabulucu ne yapar, arabulucuya nasıl başvurulur?” gibi soruların cevapları vatandaşlar tarafından merak ediliyor. Arabuluculuk sistemi, hukuk sistemimizin içerisinde oldukça mühim bir yer edinmiştir. Özellikle de son yıllarda İş Hukuku dalında, vazgeçilemez bir konuma erişmiştir.
Her ne kadar olumsuz tarafları eleştirilse de olumlu yanlarını da göz önünde bulundurarak daha da geliştirilebilir olduğunu bilmek gerekir. Öncelikle arabulucunun görevleri nelerdir ve arabulucular ne yapar, bunlara bir göz atalım…
Arabulucu Kimdir ve İşlevi Nedir?
Arabulucular mesleki yöntemler ile görüşmek ve toplantılar düzenlemek amacıyla tarafları bir araya getirerek, tarafların birbirini anlamasını sağlamak ve bu süreçte olayın hukuki sürece resmi olarak taşınmasından önce tarafların kendi aralarında anlaşmasını amaçlayan üçüncü şahıslardır.
Türk Hukuku’na göre; en az 5 yıllık hukukçular, en az 28 saatlik Arabuluculuk Eğitimi aldıktan sonra Adalet Bakanlığı’nın yazılı ve sözlü sınavlarında başarılı olarak ve sicile kaydolarak arabuluculuk yapma hakkı kazanabilir.
Dava sürecindeki tarafların üçüncü şahsa gittiği, tarafların anlaşmaya varmasını amaçlayan kişiye arabulucu denir. Arabulucunun verdiği kararlar, kanaat boyutunda tavsiye niteliği taşır ve kanun hükmünde bir bağlayıcılığı bulunmaz, zira arabuluculuğun dava süreçleri dışındaki gündelik anlamı da budur. Bu kapsamda arabuluculuk, toplu görüşmelerde taraflar arasında anlaşma sağlanamaması durumunda gidilmesi zorunlu olan fakat bu görüşmelerden çıkacak olan sonucun tarafların insiyatifine bırakılan bir süreç olarak karşımıza çıkıyor. Arabuluculukta, toplu çıkar anlaşmazlıklarının çözüm aşamasında taraflar arasında orta yol ile anlaşma sağlanmasına yardımcı olmak amaçlanır.
İş Mahkemelerinde Zorunlu Arabuluculuk
İş hukukunda arabuluculuk, 2017 yılından önce hukuki statüde bulunmuyordu. 12 Ekim 2017 tarihinde yürürlüğe giren İş Mahkemeleri Kanunu ile arabuluculuk, hukuki statüsüne erişmiştir. Yürürlüğe giren kanunun 3. maddesi gereğince, 1 Ocak 2018 tarihinden itibaren iş davalarında arabuluculuğa gidilmesi kanunen zorunlu hale getirilmiştir. Bu kapsamda, işçi ve işveren alacakları ve tazminatlarıyla veya işe iade talebi ile açılan davalarda arabulucu koşulu getirilmiştir. Bu gibi durumlarda, arabulucu koşulu ihlal edilerek, arabulucuya gidilmeden açılan davalarda ihlalin anlaşılması ile birlikte dava reddedilir. Bu ret kararı ise mahkeme tarafınca, “dava şartı yokluğu” maddesine dayandırılır. Yani işçi ve işveren arasında ilgili konularda açılacak olan davalarda, önce arabulucuya gidilmesi zorunlu kılınmıştır.
İşçi ve işveren arasında zorunlu arabuluculuk kapsamında ele alınan davalar şöyledir:
Sebeplerinden ortaya çıkan davalarda, arabulucuya gidilme zorunluluğu vardır. Öte yandan, mesleki hastalıktan ya da iş kazasından doğan tazminatlarda, ilgili durum ile ilgili tespit ve itiraz ile Sosyal Güvenlik Kurumu’na açılacak dava ve rücu davlarında arabuluculuk zorunluluğu aranmaz. Fakat yine de bu gibi durumlarda taraflar isteğe bağlı olarak arabulucuya gidebilir ve bu duruma da ihtiyari arabuluculuk denir.
Arabuluculuk Başvuru Süreci
İşçi ve işveren arasında hak ihlali söz konusu olduğunda, tarafların arabulucuya gitme zorunluluğu bulunur. Fakat arabulucuya gitmeden önce tarafların 7036 sayılı kanun kapsamında ihlali tespit etmesi gerekmektedir. Bu tespit yapılmadığı takdirde arabulucuya gidilemez. Böylece arabulucuda tespit edilemeyen ve sonuçlanmayan davalar açılamaz. Bu tespit sağlandığı takdirde ise arabuluculuk başvurusunda bulunmak isteyen tarafın, karşı tarafın ikamet ettiği ya da işyerinin bulunduğu yerdeki arabuluculuk bürosuna başvurması gerekir. İlgili bölgede arabuluculuk bürosu yoksa yetkili mercii yazı işleri müdürlüğüdür.
Arabuluculuk Toplantısına Kimler Katılabilir?
İlgili toplantılara uyuşmazlık tarafları, tarafların yasal temsilcileri ya da avukatları, tarafların isteği üzerine durumun çözümüne katkıda bulunabilecek uzmanlar katılabilir. Bu toplantılarda arabulucular yalnızca süreci bir moderatör gibi yönetir. Arabulucular bu toplantılarda hukuki önerilerde bulunamaz ve hakim gibi davranamaz. Arabulucular bu toplantılarda, tarafların dava için ihtiyaçlarını ve çıkarlarını ortaya koyabilmeleri adına uğraş verir. Taraflar toplantıda bir çözüme kavuşamaz ise arabulucu çıkar esaslı çözüm tavsiyeleri sunabilir fakat tarafları bu çözümün kabulüne zorlayamaz, ısrar edemez. Taraflardan biri bir çözüm önerisinde bulunursa, arabulucu buna karşı tarafa aktarabilir.
7036 sayılı kanunun 3/12inci maddesine göre, taraflardan biri mazeretsiz şekilde arabuluculuk toplantısına katılmazsa ve bu sebeple toplantı sonlanırsa, katılmayan taraf haklı çıksa bile yargı sürecindeki giderlerden sorumlu tutulur. Öte yandan bu madde gereğince, toplantıya mazeretsiz katılmayan tarafa vekalet ücreti kararı verilmez. Toplantıya her iki taraf da katılmaz ise yargı sürecindeki giderlerden iki taraf da sorumlu olur.
Arabuluculuk Toplantısı Olumsuz Sonuçlanırsa
Şayet arabuluculuk toplantısı olumsuz sonuçlanır ve taraflar uyuşma sağlayamazsa, arabulucu talep eden taraf iş mahkemesine dava açabilir. Taraf haklı çıkarsa mahkemenin karar verdiği işçilik alacakları, işveren tarafından karşılanır veya bu durum işe iade hususunda gerçekleşmişse mahkeme tarafın işe iadesine karar verir. İşveren taraf, işçiyi zamanında işe başlatmaz ise mahkeme kararınca tazminat öder ve yargı giderlerini de karşılamakla yükümlü olur. Öte yandan işveren arabuluculuk için bir ücret ödemediği için, arabuluculuk sürecinde ortaya çıkan giderleri de ödemekle yükümlü olur. Aksi durumda, yani dava açan taraf haksız bulunursa bu giderleri haksız bulunan taraf öder.
Para ile değerlendirilen uyuşmazlıklarda arabuluculuk yolu ile çözüme kavuşulursa, arabulucuya belirli oranlarda ücret ödenir. Bu kapsamda ödenecek olan tutarlara ve arabuluculuk yapan kişi sayısına göre ödenecek olan ücretler de değişiklik gösterir. İlk 30 bin TL’de tek arabulucuya %6 ödeme yapılırken birden çok arabulucuya %9 ödeme yapılır. 3 milyon TL ve yukarısı için tek arabulucuya %0,5 ve birden çok arabulucuya %1 oranında ödeme yapılır.
23
İşçi İş Davalarında Arabulucuya Nasıl Başvurulur? Arabuluculuk Süreci Nasıl İşler 2021. İş davalarında, “arabulucunun işlevi nedir, arabulucu ne yapar, arabulucuya nasıl başvurulur?” gibi soruların cevapları vatandaşlar tarafından merak ediliyor. Arabuluculuk sistemi, hukuk sistemimizin içerisinde oldukça mühim bir yer edinmiştir. Özellikle de son yıllarda İş Hukuku dalında, vazgeçilemez bir konuma erişmiştir.
Her ne kadar olumsuz tarafları eleştirilse de olumlu yanlarını da göz önünde bulundurarak daha da geliştirilebilir olduğunu bilmek gerekir. Öncelikle arabulucunun görevleri nelerdir ve arabulucular ne yapar, bunlara bir göz atalım…
Arabulucu Kimdir ve İşlevi Nedir?
Arabulucular mesleki yöntemler ile görüşmek ve toplantılar düzenlemek amacıyla tarafları bir araya getirerek, tarafların birbirini anlamasını sağlamak ve bu süreçte olayın hukuki sürece resmi olarak taşınmasından önce tarafların kendi aralarında anlaşmasını amaçlayan üçüncü şahıslardır.
Türk Hukuku’na göre; en az 5 yıllık hukukçular, en az 28 saatlik Arabuluculuk Eğitimi aldıktan sonra Adalet Bakanlığı’nın yazılı ve sözlü sınavlarında başarılı olarak ve sicile kaydolarak arabuluculuk yapma hakkı kazanabilir.
Dava sürecindeki tarafların üçüncü şahsa gittiği, tarafların anlaşmaya varmasını amaçlayan kişiye arabulucu denir. Arabulucunun verdiği kararlar, kanaat boyutunda tavsiye niteliği taşır ve kanun hükmünde bir bağlayıcılığı bulunmaz, zira arabuluculuğun dava süreçleri dışındaki gündelik anlamı da budur. Bu kapsamda arabuluculuk, toplu görüşmelerde taraflar arasında anlaşma sağlanamaması durumunda gidilmesi zorunlu olan fakat bu görüşmelerden çıkacak olan sonucun tarafların insiyatifine bırakılan bir süreç olarak karşımıza çıkıyor. Arabuluculukta, toplu çıkar anlaşmazlıklarının çözüm aşamasında taraflar arasında orta yol ile anlaşma sağlanmasına yardımcı olmak amaçlanır.
İş Mahkemelerinde Zorunlu Arabuluculuk
İş hukukunda arabuluculuk, 2017 yılından önce hukuki statüde bulunmuyordu. 12 Ekim 2017 tarihinde yürürlüğe giren İş Mahkemeleri Kanunu ile arabuluculuk, hukuki statüsüne erişmiştir. Yürürlüğe giren kanunun 3. maddesi gereğince, 1 Ocak 2018 tarihinden itibaren iş davalarında arabuluculuğa gidilmesi kanunen zorunlu hale getirilmiştir. Bu kapsamda, işçi ve işveren alacakları ve tazminatlarıyla veya işe iade talebi ile açılan davalarda arabulucu koşulu getirilmiştir. Bu gibi durumlarda, arabulucu koşulu ihlal edilerek, arabulucuya gidilmeden açılan davalarda ihlalin anlaşılması ile birlikte dava reddedilir. Bu ret kararı ise mahkeme tarafınca, “dava şartı yokluğu” maddesine dayandırılır. Yani işçi ve işveren arasında ilgili konularda açılacak olan davalarda, önce arabulucuya gidilmesi zorunlu kılınmıştır.
İşçi ve işveren arasında zorunlu arabuluculuk kapsamında ele alınan davalar şöyledir:
Sebeplerinden ortaya çıkan davalarda, arabulucuya gidilme zorunluluğu vardır. Öte yandan, mesleki hastalıktan ya da iş kazasından doğan tazminatlarda, ilgili durum ile ilgili tespit ve itiraz ile Sosyal Güvenlik Kurumu’na açılacak dava ve rücu davlarında arabuluculuk zorunluluğu aranmaz. Fakat yine de bu gibi durumlarda taraflar isteğe bağlı olarak arabulucuya gidebilir ve bu duruma da ihtiyari arabuluculuk denir.
Arabuluculuk Başvuru Süreci
İşçi ve işveren arasında hak ihlali söz konusu olduğunda, tarafların arabulucuya gitme zorunluluğu bulunur. Fakat arabulucuya gitmeden önce tarafların 7036 sayılı kanun kapsamında ihlali tespit etmesi gerekmektedir. Bu tespit yapılmadığı takdirde arabulucuya gidilemez. Böylece arabulucuda tespit edilemeyen ve sonuçlanmayan davalar açılamaz. Bu tespit sağlandığı takdirde ise arabuluculuk başvurusunda bulunmak isteyen tarafın, karşı tarafın ikamet ettiği ya da işyerinin bulunduğu yerdeki arabuluculuk bürosuna başvurması gerekir. İlgili bölgede arabuluculuk bürosu yoksa yetkili mercii yazı işleri müdürlüğüdür.
Arabuluculuk Toplantısına Kimler Katılabilir?
İlgili toplantılara uyuşmazlık tarafları, tarafların yasal temsilcileri ya da avukatları, tarafların isteği üzerine durumun çözümüne katkıda bulunabilecek uzmanlar katılabilir. Bu toplantılarda arabulucular yalnızca süreci bir moderatör gibi yönetir. Arabulucular bu toplantılarda hukuki önerilerde bulunamaz ve hakim gibi davranamaz. Arabulucular bu toplantılarda, tarafların dava için ihtiyaçlarını ve çıkarlarını ortaya koyabilmeleri adına uğraş verir. Taraflar toplantıda bir çözüme kavuşamaz ise arabulucu çıkar esaslı çözüm tavsiyeleri sunabilir fakat tarafları bu çözümün kabulüne zorlayamaz, ısrar edemez. Taraflardan biri bir çözüm önerisinde bulunursa, arabulucu buna karşı tarafa aktarabilir.
7036 sayılı kanunun 3/12inci maddesine göre, taraflardan biri mazeretsiz şekilde arabuluculuk toplantısına katılmazsa ve bu sebeple toplantı sonlanırsa, katılmayan taraf haklı çıksa bile yargı sürecindeki giderlerden sorumlu tutulur. Öte yandan bu madde gereğince, toplantıya mazeretsiz katılmayan tarafa vekalet ücreti kararı verilmez. Toplantıya her iki taraf da katılmaz ise yargı sürecindeki giderlerden iki taraf da sorumlu olur.
Arabuluculuk Toplantısı Olumsuz Sonuçlanırsa
Şayet arabuluculuk toplantısı olumsuz sonuçlanır ve taraflar uyuşma sağlayamazsa, arabulucu talep eden taraf iş mahkemesine dava açabilir. Taraf haklı çıkarsa mahkemenin karar verdiği işçilik alacakları, işveren tarafından karşılanır veya bu durum işe iade hususunda gerçekleşmişse mahkeme tarafın işe iadesine karar verir. İşveren taraf, işçiyi zamanında işe başlatmaz ise mahkeme kararınca tazminat öder ve yargı giderlerini de karşılamakla yükümlü olur. Öte yandan işveren arabuluculuk için bir ücret ödemediği için, arabuluculuk sürecinde ortaya çıkan giderleri de ödemekle yükümlü olur. Aksi durumda, yani dava açan taraf haksız bulunursa bu giderleri haksız bulunan taraf öder.
Para ile değerlendirilen uyuşmazlıklarda arabuluculuk yolu ile çözüme kavuşulursa, arabulucuya belirli oranlarda ücret ödenir. Bu kapsamda ödenecek olan tutarlara ve arabuluculuk yapan kişi sayısına göre ödenecek olan ücretler de değişiklik gösterir. İlk 30 bin TL’de tek arabulucuya %6 ödeme yapılırken birden çok arabulucuya %9 ödeme yapılır. 3 milyon TL ve yukarısı için tek arabulucuya %0,5 ve birden çok arabulucuya %1 oranında ödeme yapılır.
33
İşçi İş Davalarında Arabulucuya Nasıl Başvurulur? Arabuluculuk Süreci Nasıl İşler 2021. İş davalarında, “arabulucunun işlevi nedir, arabulucu ne yapar, arabulucuya nasıl başvurulur?” gibi soruların cevapları vatandaşlar tarafından merak ediliyor. Arabuluculuk sistemi, hukuk sistemimizin içerisinde oldukça mühim bir yer edinmiştir. Özellikle de son yıllarda İş Hukuku dalında, vazgeçilemez bir konuma erişmiştir.
Her ne kadar olumsuz tarafları eleştirilse de olumlu yanlarını da göz önünde bulundurarak daha da geliştirilebilir olduğunu bilmek gerekir. Öncelikle arabulucunun görevleri nelerdir ve arabulucular ne yapar, bunlara bir göz atalım…
Arabulucu Kimdir ve İşlevi Nedir?
Arabulucular mesleki yöntemler ile görüşmek ve toplantılar düzenlemek amacıyla tarafları bir araya getirerek, tarafların birbirini anlamasını sağlamak ve bu süreçte olayın hukuki sürece resmi olarak taşınmasından önce tarafların kendi aralarında anlaşmasını amaçlayan üçüncü şahıslardır.
Türk Hukuku’na göre; en az 5 yıllık hukukçular, en az 28 saatlik Arabuluculuk Eğitimi aldıktan sonra Adalet Bakanlığı’nın yazılı ve sözlü sınavlarında başarılı olarak ve sicile kaydolarak arabuluculuk yapma hakkı kazanabilir.
Dava sürecindeki tarafların üçüncü şahsa gittiği, tarafların anlaşmaya varmasını amaçlayan kişiye arabulucu denir. Arabulucunun verdiği kararlar, kanaat boyutunda tavsiye niteliği taşır ve kanun hükmünde bir bağlayıcılığı bulunmaz, zira arabuluculuğun dava süreçleri dışındaki gündelik anlamı da budur. Bu kapsamda arabuluculuk, toplu görüşmelerde taraflar arasında anlaşma sağlanamaması durumunda gidilmesi zorunlu olan fakat bu görüşmelerden çıkacak olan sonucun tarafların insiyatifine bırakılan bir süreç olarak karşımıza çıkıyor. Arabuluculukta, toplu çıkar anlaşmazlıklarının çözüm aşamasında taraflar arasında orta yol ile anlaşma sağlanmasına yardımcı olmak amaçlanır.
İş Mahkemelerinde Zorunlu Arabuluculuk
İş hukukunda arabuluculuk, 2017 yılından önce hukuki statüde bulunmuyordu. 12 Ekim 2017 tarihinde yürürlüğe giren İş Mahkemeleri Kanunu ile arabuluculuk, hukuki statüsüne erişmiştir. Yürürlüğe giren kanunun 3. maddesi gereğince, 1 Ocak 2018 tarihinden itibaren iş davalarında arabuluculuğa gidilmesi kanunen zorunlu hale getirilmiştir. Bu kapsamda, işçi ve işveren alacakları ve tazminatlarıyla veya işe iade talebi ile açılan davalarda arabulucu koşulu getirilmiştir. Bu gibi durumlarda, arabulucu koşulu ihlal edilerek, arabulucuya gidilmeden açılan davalarda ihlalin anlaşılması ile birlikte dava reddedilir. Bu ret kararı ise mahkeme tarafınca, “dava şartı yokluğu” maddesine dayandırılır. Yani işçi ve işveren arasında ilgili konularda açılacak olan davalarda, önce arabulucuya gidilmesi zorunlu kılınmıştır.
İşçi ve işveren arasında zorunlu arabuluculuk kapsamında ele alınan davalar şöyledir:
Sebeplerinden ortaya çıkan davalarda, arabulucuya gidilme zorunluluğu vardır. Öte yandan, mesleki hastalıktan ya da iş kazasından doğan tazminatlarda, ilgili durum ile ilgili tespit ve itiraz ile Sosyal Güvenlik Kurumu’na açılacak dava ve rücu davlarında arabuluculuk zorunluluğu aranmaz. Fakat yine de bu gibi durumlarda taraflar isteğe bağlı olarak arabulucuya gidebilir ve bu duruma da ihtiyari arabuluculuk denir.
Arabuluculuk Başvuru Süreci
İşçi ve işveren arasında hak ihlali söz konusu olduğunda, tarafların arabulucuya gitme zorunluluğu bulunur. Fakat arabulucuya gitmeden önce tarafların 7036 sayılı kanun kapsamında ihlali tespit etmesi gerekmektedir. Bu tespit yapılmadığı takdirde arabulucuya gidilemez. Böylece arabulucuda tespit edilemeyen ve sonuçlanmayan davalar açılamaz. Bu tespit sağlandığı takdirde ise arabuluculuk başvurusunda bulunmak isteyen tarafın, karşı tarafın ikamet ettiği ya da işyerinin bulunduğu yerdeki arabuluculuk bürosuna başvurması gerekir. İlgili bölgede arabuluculuk bürosu yoksa yetkili mercii yazı işleri müdürlüğüdür.
Arabuluculuk Toplantısına Kimler Katılabilir?
İlgili toplantılara uyuşmazlık tarafları, tarafların yasal temsilcileri ya da avukatları, tarafların isteği üzerine durumun çözümüne katkıda bulunabilecek uzmanlar katılabilir. Bu toplantılarda arabulucular yalnızca süreci bir moderatör gibi yönetir. Arabulucular bu toplantılarda hukuki önerilerde bulunamaz ve hakim gibi davranamaz. Arabulucular bu toplantılarda, tarafların dava için ihtiyaçlarını ve çıkarlarını ortaya koyabilmeleri adına uğraş verir. Taraflar toplantıda bir çözüme kavuşamaz ise arabulucu çıkar esaslı çözüm tavsiyeleri sunabilir fakat tarafları bu çözümün kabulüne zorlayamaz, ısrar edemez. Taraflardan biri bir çözüm önerisinde bulunursa, arabulucu buna karşı tarafa aktarabilir.
7036 sayılı kanunun 3/12inci maddesine göre, taraflardan biri mazeretsiz şekilde arabuluculuk toplantısına katılmazsa ve bu sebeple toplantı sonlanırsa, katılmayan taraf haklı çıksa bile yargı sürecindeki giderlerden sorumlu tutulur. Öte yandan bu madde gereğince, toplantıya mazeretsiz katılmayan tarafa vekalet ücreti kararı verilmez. Toplantıya her iki taraf da katılmaz ise yargı sürecindeki giderlerden iki taraf da sorumlu olur.
Arabuluculuk Toplantısı Olumsuz Sonuçlanırsa
Şayet arabuluculuk toplantısı olumsuz sonuçlanır ve taraflar uyuşma sağlayamazsa, arabulucu talep eden taraf iş mahkemesine dava açabilir. Taraf haklı çıkarsa mahkemenin karar verdiği işçilik alacakları, işveren tarafından karşılanır veya bu durum işe iade hususunda gerçekleşmişse mahkeme tarafın işe iadesine karar verir. İşveren taraf, işçiyi zamanında işe başlatmaz ise mahkeme kararınca tazminat öder ve yargı giderlerini de karşılamakla yükümlü olur. Öte yandan işveren arabuluculuk için bir ücret ödemediği için, arabuluculuk sürecinde ortaya çıkan giderleri de ödemekle yükümlü olur. Aksi durumda, yani dava açan taraf haksız bulunursa bu giderleri haksız bulunan taraf öder.
Para ile değerlendirilen uyuşmazlıklarda arabuluculuk yolu ile çözüme kavuşulursa, arabulucuya belirli oranlarda ücret ödenir. Bu kapsamda ödenecek olan tutarlara ve arabuluculuk yapan kişi sayısına göre ödenecek olan ücretler de değişiklik gösterir. İlk 30 bin TL’de tek arabulucuya %6 ödeme yapılırken birden çok arabulucuya %9 ödeme yapılır. 3 milyon TL ve yukarısı için tek arabulucuya %0,5 ve birden çok arabulucuya %1 oranında ödeme yapılır.
