Vasilik Nedir, Ne Kadar Sürer? Vasi Kime Denir? Vesayet Davası Nasıl Açılır? Vasilik anlamı akıl sağlığı ya da zayıflığı nedeni ile bir kimsenin korunması için o kişilere atanan ve koruma görevi üstlenen kişiye verilen isimdir.
Vasi tayin edilmesi için Sulh Hukuk mahkemelerine başvurmak gerekir. Vasilik davasına vesayet davası ismi de verilir. Vasi davasına göre vasi atanması gerçekleşir. Vasilik için atanan kişi bu durumun kendisine iletilmesinden itibaren on gün içinde vasilikten kaçınma hakkını kullanma hakkında sahiptir. Vasi davası sonucu vasi kural olarak 2 sene için atanmaktadır.
Vesayet makamı dilerse bu süreyi ikişer sene daha uzatabilir. Dört yıl sona erince vasi vasilikten kaçınma hakkını kullanabilir. Vasi davasında karşı taraf bulunmamaktadır. Vasi davalarında yalnızca kişinin durumu belirlenir ve buna göre hareket edilir.
Vasilik Şartları Nelerdir?
Vasilik şartı başında vasi tayini yapılacak olan kişinin günlük aktivelerinin bütünüyle ortadan kaldırıcı nitelikte olması gerekiyor. Herhangi bir akıl zayıflığı olması halinde vasi atanması yapılabiliyor.
Akıl zayıflığı olan kişilerin hukuki ehliyeti denilen imza yetkisi de ortadan kalkmış olur. Artık vasi atanması gerçekleştikten sonra yasal makamlar önünde vasilik atanan kişiyi vasisi temsil ediyor.
Vasilik Başvurusu Nasıl Yapılıyor?
Vasilik başvurusu Sulh Hukuk Mahkemeleri’ne yapılıyor. Başvuru kişinin kendi akrabaları tarafından ya da yakınları tarafından yapılabiliyor. Kişi bir hukuki işlem yaptığı zaman artık onu vasisi temsil edecektir.
Genellikle vasilik birincil derecede akrabalar için verilmektedir. Ancak bu durum kesin bir kural değildir. Farklı kişiler de vasi olarak atanabilirler. Başka bir dost, arkadaş da vasi olarak atanabilir. Resmi makamlar tarafından atanacak profesyonel bir kişi için de vasilik görevi söz konusu olabilir.
Vesayet Gerektiren Haller Nelerdir?
Vesayet gerektiren haller şu şekilde sıralanabilir:
- Kişinin kendi isteğiyle vesayet altına alınmayı talep etmesi,
- Hapis cezası alma,
- Kısıtlanma,
- Yaş küçüklüğü durumları Medeni Kanun’da vesayet gerektiren haller olarak tanımlanmıştır.
Kısıtlanma Nedeniyle Vesayet Nedir?
Kısıtlanma nedeniyle vesayet iki farklı başlıkta incelenmektedir. Akıl hastalığı ya da akıl zayıflığı nedeniyle vesayet ile birlikte savurganlık, uyuşturucu alkol madde bağımlılığı gibi nedenlerden dolayı kısıtlanma nedeniyle vesayet söz konusu olabiliyor.
Akıl hastalığı ya da akıl zayıflığı olan kişiler işlerini görmek konusunda sorun yaşayabilirler. Bu durumda koruma ve bakım için sürekli yardım almaları gerekebilir. Başkalarının güvenliği tehlike altında olabilir. Bu durumda vasi gerekir. İdari makamlar, noterler ve diğer yetkili kuruluşlar, görevlerini yaparken vesayet altına alınmayı gereken bir durumla karşılaşırlarsa mutlaka vesayet makamlarına haber vermelilerdir.
Kötü yaşama tarzı, mal varlığını kötü yönetmek, savurganlık, alkol ve uyuşturucu madde kullanımı durumları devamlı korunmaya ve bakıma muhtaç olma anlamına gelebilir. Bu durumda vasi atanması gerekecektir.
Vesayet Makamından İzin Alınması Gerektiren Haller Nelerdir?
Vesayet makamından izin gerektiren haller şu şekilde sıralanabilir:
- Borç ödemeden aciz beyanı,
- Ödünç verme ve alma,
- Kambiyo taahhüdü altına girme,
- Taşınmazların alımı, satımı, reddedilmesi,
- Olağan yönetim sınırlarını aşan yapı işleri,
- Vesayet altındaki kişinin yerleşim yerini değiştirmesi,
- Vesayet altındaki bir kişinin eğitim, bakım ya da sağlık kurumuna yerleştirilmesi,
- Çıraklık sözleşmesi yapılması,
- Mal rejimi sözleşmesi yapılması,
- Vesayet altında bulunan bir kişinin sanat ya da meslekle uğraşması,
- Taşınmaz kirası sözleşmeleri yapılması,
- Dava açma, sulh olma ve konkordato yapılması hallerinin tümünde izin gerekecektir.
Vasilik dışında bazı durumlarda ayrıca denetim makamının izninin de gerektiği durumlar da söz konusu olabilir.
Nasıl Vasi Tayin Edilir?
Vasi tayin işlemi, Sulh Hukuk Mahkemesi tarafından gerçekleştirilir. Vesayet altına girmesi zorunlu olan ya da bizzat vesayet altına girmek isteyen kişilerin talepleri mahkemece alınır. Sonrasında Sulh hukuk mahkemesi hâkimi tarafından, vesayet altına girecek olan kişinin aile kayıtları getirtilir.
Mahkeme tarafından incelenen kayıtlar neticesinde, vesayet altına girecek olan kişinin eşi, yakın kan bağı bulunan kişiler ya da birinci derece hısımları mahkemeye çağırılır. Vasi tayin etme işlemi için mahkemeye çağırılan vasi adayları, tüm detaylarıyla araştırılır.
Hâkim tarafından en uygun bulunan kişi ya da kişiler, yasal vasi olarak tayin edilir. Vesayete engel durumlardan herhangi birsini bünyesinde barındıran vasi adayları, vasilikten çekilmeye hak kazanırlar. Ancak herhangi bir engeli bulunmamasına rağmen vasilikten çekilmek isteyen kişilerin, böyle bir hakkı bulmamaktadır.
Vasi Atanmasında Davacı Olan Taraf Kimdir?
Vasi atamasında davacı olabilen taraflar şu şekilde sıralanmaktadır:
- Nüfus müdürü ya da nüfus memurları
- Vali, kaymakamlık gibi idari makamlar
- Noterler
- Mahkemeler zorunlu görülen durumlarda, vesayet davasını açma hakkına sahiptir.
Vasi Davası Nasıl Açılır?
Vasi davası açmak için, vesayet altına alınacak kişinin bulunduğu sulh hukuk mahkemesine başvurulmalıdır. Bu başvuru ile birlikte vasi dilekçesi yazılmalıdır. Vasi dilekçe örneği incelenerek yazılan dilekçede, kişinin bu davayı açma sebepleri açıkça belirtilmelidir. Vesayet organları; vesayet daireleri, vasi ve kayyımlardır.
Vasi ve Kayyım Nedir?
Vasi; vesayet altındaki küçük veya kısıtlının kişiliği, mal varlığı ve manevi hakları hususunda tüm menfaatlerini korumak amacı ile hukuk işlemlerinde onu temsil etme zorunluluğudur.
Kayyım; belirli işleri görmek ve mal varlığı ile ilgili denetimleri yapmak amacıyla atanan mercidir.
Vasi tayini soruları arasında en fazla sorulan; vesayet altına alınacak kişilerin özellikleridir. Şu kişiler vesayet altına alınabilir:
- Yasal olarak ergin olmayan
- Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı taşıyan
- Savurgan tutum içerisinde parasını boşa harcayan
- Topluma zarar verecek derecede psikolojik durumu iyi olmayan
- Alkol, uyuşturucu madde kullanan
- Özgürlüğü bağlayıcı ceza almış olan
- Yaşlılık, deneyimsizlik veya ağır hastalık durumu yaşayan
Kişiler vesayet altına alınmaktadır.
Vasi Nasıl Atanır?
Vasi ataması noterden yapılır. Vasilik tayini, ayırt etme gücü bulunmayan, kendine bakamayacak başka biri tarafından idare edilmeye mahkum kişiler tarafından, mahkeme kararınca yapılır. Bu sayede de, vesayeti verilen kişi, vasi tarafından korunmuş olur. Vasi atamasının hangi durumlarda gerçekleştiği aşağıda açıklanmıştır;
- Bir kişi akıl sağlığını kaybederse, bir vasiye ihtiyacı olur.
- Alkol bağımlısı ya da zararlı bir maddeye bağımlılık oluşursa, kişinin bilinci yerinde olmayacağı için vasinin onun haklarını kullanması gerekir.
- Bir kişi tutuklanırsa, cezaevinden hukuki haklarını kullanamayacağı için bir vasinin onu cezaevi dışında temsil etmesi gerekir.
- Yaşı çok büyük insanlar için ya da erken yaşta anne ve babasını kaybetmiş çocuklar için de vasi tayini işlemi yapılabilir.
Vasinin Sahip Olması Gereken Özellikler
- Vasi olacak kişinin nitelikleri ve vasilik atanırken değinilmesi gereken bazı önemli hususlar aşağıdadır;
- Bir vaside, sabırlılık, hoşgörülülük, iyi niyetlilik olması gerekir ve vasinin insanlarla iletişiminin kuvvetli olması temel gereksinimlerdendir.
- Vasi 18 yaşından büyük olmalıdır.
- Bir kişinin vesayeti birden fazla kişiye verilebilir. Bu durumda vasiler ortaklaşa çalışmalıdır.
- Bir vasi 4 yıl boyunca görevde olur. 4 Yıl boyunca istisnai durumlar meydana gelmezse görevini bırakamaz.