Türk hukuk sisteminde en çok karşılaşılan uyuşmazlıklardan biri de ortaklığın giderilmesi davasıdır. Özellikle miras kalan taşınmazlarda veya birden fazla kişinin ortak mülkiyetinde bulunan mallarda taraflar, anlaşma sağlayamadığında bu davaya başvurur. Halk arasında izale-i şuyu davası olarak da bilinen ortaklığın giderilmesi davası, paydaşların mülkiyet hakkını bireyselleştirmeyi amaçlar.
Ortaklığın Giderilmesi Davası Nedir?
Bir taşınmaz ya da taşınır mal üzerinde birden fazla kişinin hissedar olması durumunda, taraflardan biri ortaklığın devamını istemezse mahkemeye başvurarak ortaklığın giderilmesini talep edebilir. Bu dava sonucunda:
Malın aynen taksimi (bölüştürülerek paylaşılması) mümkünse, her paydaş kendi hissesine düşen kısmı alır.
Eğer bölüşüm teknik olarak mümkün değilse, satış yoluyla ortaklık giderilir ve elde edilen bedel pay oranına göre taraflara dağıtılır.
Kimler Ortaklığın Giderilmesini İsteyebilir?
Mirasçılar: Miras kalan taşınmazlarda kardeşler arasında sıkça başvurulur.
Hissedarlar: Tapuda hisseli pay sahibi olan herkes ortaklığın sona erdirilmesini isteyebilir.
Alacaklılar: Haciz veya ipotek nedeniyle paya el koyan alacaklı da davaya taraf olabilir.
Yani ortaklığın giderilmesi davası, yalnızca mirasçılar arasında değil, tüm hissedarlar arasında açılabilmektedir.
Ortaklığın Giderilmesi Davasında Süreç Nasıl İşler?
Dava açılması: Paydaşlardan biri Sulh Hukuk Mahkemesi’nde dava açar.
Keşif ve bilirkişi incelemesi: Taşınmazın aynen bölünüp bölünemeyeceği tespit edilir.
Karar: Bölünme mümkünse aynen taksim yapılır; değilse satış kararı verilir.
Satış işlemi: Açık artırma yoluyla satış yapılır, elde edilen gelir pay oranına göre dağıtılır.
Ortaklığın Giderilmesi Davasında Pey Akçesi ve İhale
Paydaşlar da satışa katılabilir. Ancak ihaleye katılmak isteyen mirasçı veya hissedarların da diğer alıcılar gibi teminat (pey akçesi) yatırması gerekir. İhaleyi kazanırlarsa, kendi hisselerine düşen miktar bedelden mahsup edilir.
Ortaklığın Giderilmesi Davası Ne Kadar Sürer?
Davanın süresi, taşınmazın niteliğine, bilirkişi raporlarının hazırlanmasına ve tarafların itirazlarına göre değişiklik gösterebilir. Ortalama olarak 9-18 ay sürebilir. Tarafların uzlaşması halinde süreç daha hızlı sonuçlanır.
Yargıtay Kararlarında Ortaklığın Giderilmesi
Yargıtay, bu davalarda şu esasları vurgulamaktadır: Aynen taksim mümkünse satış yoluna gidilemez.
Satış bedeli adil biçimde paylaştırılmalıdır. Çocukların barınma hakkı gözetilerek aile konutu niteliğindeki taşınmazlarda dikkatli değerlendirme yapılmalıdır.
Ortaklığın giderilmesi davası, paydaşların ortak mülkiyetine son vermek için en sık başvurulan yoldur. Miras kalan ev, arsa veya hisseli taşınmazlarda anlaşmazlık yaşandığında, dava açılarak ortaklık sona erdirilebilir. Dava süreci teknik ayrıntılar içerdiğinden, hak kaybı yaşamamak için Ortaklığın Giderilmesi Davası Avukat desteği alınması tavsiye edilir.