Ankara Ticaret Odası’nın (ATO) düzenlediği 2. Uluslararası Coğrafi İşaretli Ürünler Zirvesi’nin ikinci günü 5 ayrı oturumda 27 konuşmacı çeşitli yönleriyle coğrafi işaretli ürünler konusunu ele alırken, eğitim programları da devam etti. Coğrafi İşaretli Ürünler fuarı yerli ve yabancı çok sayıda konuk ağırladı.
Oturumlara dinleyici olarak katılan ATO Başkanı Gürsel Baran, Türkiye’nin coğrafi işaret tescili alabilecek çok sayıda değeri olduğunu belirterek, Ankara Ticaret Odası olarak bu saklı hazineyi ortaya çıkarmak istediklerini söyledi. Baran, “Biz yolun başındayız, bir yol haritası belirlememiz gerekiyor. Eğitimler ve oturumlar ile bakir bir konu olan coğrafi işaretli ürünlerle ilgili farkındalık yaratmayı amaçlıyoruz. 81 ilimizde bütün kasabalarımızla bir olacağız. Amacımız ülkenin katma değerini istihdamını, ihracatını artırmak” dedi.
ANKARA’NIN COĞRAFİ İŞARETLERİ
Gazeteci, Televizyoncu, Yazar Aslı Şafak’ın yönettiği “Ankara’nın Coğrafi İşaretleri” başlıklı oturum, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Zootekni Bölümü ve Hayvan Yetiştiriciliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gürsel Dellal’ın sunumu ile başladı.
Ankara Keçisi’nin yurt dışındaki tanınırlığı, Anadolu kültüründe ve ekonomideki yeri ile üretim oranlarını katılımcılara anlatan Dellal, “Ankara Keçisi Tiftiği’nin coğrafi işaret tescili alması, hem folklorunun hem de bu tiftiğin değerinin korunup pazardaki yerini büyütmesi için gereklidir” dedi.
Ankara Üniversitesi Gıda Güvenliği Enstitüsü Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Ufuk Tansel Şireli, Ankara’nın coğrafi işaret tescilli ürünlerinden olan Ankara Erkeç Pastırmasının yapım sürecini, malzemelerini ve yöresel yemek tariflerindeki yeri hakkında bilgi verdi. Ankara Üniversitesi Gıda Güvenliği Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Nevzat Artık ise konuşmasında, coğrafi işaret tescilli Ankara Simidi, Ankara Döneri ve Ankara Tavasının belirlenen tanımlara uygun yapım tarifleri ve bu tariflerin uygulanma süreçleri hakkında bilgi verdi. Ankara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Ayşem Yanar, “Tiftik ve El Sanatları” adlı sunumunda Ankara Keçisi Tiftiğinden yapılmış endüstriyel ve geleneksel tekstil ürünlerinden bahsetti. Yanar, “Amacımız yalnızca ekonomik kazanç sağlamak olmamalı. Bu ürünlerin pazarlama amaçları dışında kültürel değerleri de bulunuyor. Müzelerde sergilenmesi ile kültürümüz korunup, tanıtılıp, kuşaktan kuşağa aktarılacaktır” dedi. Oturumun son konuşmacısı olan Ankara Ticaret Odası, 30 No’lu Doğal Taş, Mermer ve Hazır Beton İmalatçıları Meslek Komitesi Başkanı Ali İhsan Güçlü ise, Ankara’nın coğrafi işaret tescili alabilecek bir diğer ürünü olan Andezit Taşı’na dair yaptığı konuşmasında “Ülkemizdeki doğal taş çeşitliliği çok yüksek seviyelerde. Yanı başımız Gölbaşı’nda çıkarılan Andezit Taşı yerine yurt dışından doğal taş ithal ediyoruz.” dedi.
-ZİNCİRİN KIRILGIN HALKASI: DENETİM
“Coğrafi İşaretler Yönetişim Ve Denetim Sistemi” konulu oturum da TOBB Türkiye Patent ve Marka Vekilleri Meclisi Başkanı Kaan Dericioğlu’nun başkanlığında yapıldı. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Sertaç Dokuzlu, sunumunda izlenebilirlik ve denetim sistemini, coğrafi işaretli Gemlik Zeytini ve Bursa Siyah İnci üzerinden örneklendirdi. Türk Patent ve Marka Kurumu Sınai Mülkiyet Uzmanı Neşe İloğlu, coğrafi işaretli ürünlerin denetim ve yasal süreçlerini katılımcılara aktardı. Yöresel Ürünler ve Coğrafi İşaretler Türkiye Araştırma Ağı (YÜCİTA) Başkan Yardımcı Prof. Dr. Selim Çağatay, sunumunda kurumsal yapılanmada yönetişim ve denetim aşamalarının öneminden bahsetti. Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü Daire Başkanı Oğuz Şahin, konuşmasında bakanlığın sunduğu ihracat teşviklerinden ve denetleme süreçlerinde bakanlığın üstlendiği rolden bahsetti. Geleneksel Ürünler ve Coğrafi İşaretler Derneği (GÜCİSDER) Başkanı Huriye Kayabaşı Özener, sunumunda coğrafi işaretli ürünlerin denetim aşamalarında ve sahada yaşanan sorunlara sunduğu çözüm önerilerini aktardı.
FAS’TAN Cİ’Lİ ARGAN YAĞI
Öğleden sonra gerçekleşen “Coğrafi İşaretlerde Ulusal ve Uluslararası Başarı Örnekleri” başlıklı oturumu İstanbul Teknik Üniversitesi, Kimya Metalurji Fakültesi Dekanı, Gıda Mühendisliği Bölüm Başkanı ve Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Beraat Özçelik yönetti. Oturumda konuşan Erdek Ticaret Odası Başkanı Özlem Sarı, Bereketli Eller Kadın Kooperatifi ile birlikte Balıkesir’e ait Kapıdağ Mor Soğanı’na coğrafi işaret tescili alma süreçlerini anlattı. Sarı, 600 bin tonluk üretimde eken, biçen, satan ve tescil alınmasını sağlayan tüm emeğin kadınlar tarafından yapıldığını dile getirdi. Fas Coğrafi İşaretli Argan Yağı Derneği Başkanı Fatima Amehri, Fas’ta bulunan 800 bin hektarlık Argan ormanlarının, kadın kooperatiflerin çalışmaları sayesinde yılda 30 bin ton üretim yaparak 50 milyon avroluk ticari kazanç elde ettiklerini sunumunda anlattı.
Hukuk ve Coğrafi İşaretli Ürünler Uzmanı Monique Bagal, Afrika kıtasındaki ürünlere coğrafi işaret tescili kazandırarak, üretim ve pazarlama alanında diğer ülkelerden geride kalmalarına sebep olan engellerin aşılmasına dair çözüm önerilerini sundu. Kaliteli Tarımsal Gıda Ürünlerinin Korunması ve Değerlendirilmesi Vakfı (QUALIVITA) Genel Direktörü Mauro Rosati, sunumunda “Made In” yazısının değerinin son 5 yılda İtalya’da yüzde 112 arttığını dile getirdi ve kültürel sürdürülebilirlik noktasında İtalya’nın tescil stratejisinden bahsetti. GI TAGGED Şirketi Yardımcı Dr. Muthuswamy Anandaraj, Hindistan’da bulunan baharat çeşitliliğinin yalnızca gıda sektöründe değil ilaç ve kozmetikte de kullanıldığını dile getirdi. Anandaraj, daha az kimyasalla, temiz toprakta ürünlerini geliştirmeye çalıştıklarını katılımcılarla paylaştı.
BÖLGESEL VE KÜLTÜREL DEĞERLER KORUMA ALTINDA
“Fikri Sinai Haklar Açısından Coğrafi İşaretler” oturumu Türk Patent ve Marka Kurumu Coğrafi İşaretler Daire Başkanı Hakan Kızıltepe, moderatörlüğünde yapıldı. ATO 65 No’lu Danışmanlık Hizmetleri Meslek Komitesi Meclis Üyesi Belgin Sağdıç, konuşmacı olarak yer aldığı oturumda, coğrafi işaretli ürünler konusunun mevzuat kısmından bahsetti. Coğrafi işaretli ürünleri fikri sınai haklardan farklarını anlatan Sağdıç, coğrafi işaret tescilinde karşılaşılan en büyük sorunun ürünün coğrafi sınırının doğru belirlenememesi olduğunu dile getirdi. Sağdıç, coğrafi işaret tescilinin ürüne ve üreticiye sağladığı koruma ve haklardan bahsetti. Avukat ve Hukuk Müşaviri Türkay Alıca, coğrafi işaret tescili ile ilgili örnek davalar üzerinden konunun hukuki sürecinin işleyişini anlattı. Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı (WIPO) Hukuk, Uluslararası Tasarım Tescili, Ticari Markalar Sektörü, Endüstriyel Tasarımlar ve Coğrafi İşaretler Bölümü Hukuk Müşaviri Marina Foschi, Lizbon Anlaşması’nın ve Cenevre Sözleşmesi’nin coğrafi işaretli ürünleri nasıl koruma altına aldığı hakkında bilgi verdi. Foschi, coğrafi işaretli ürünlerin uluslararası hukuk alanındaki yerinden bahsetti. Milano Bicocca Üniversitesi Hukuk Profesörü Saint-Petersburg Devlet Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, Federal Devlet Bütçe Yüksek Öğretim Kurumunda Öğretim Üyesi, Studio Ubertazzi Sahibi Dr. Benedetta Ubertazzi, somut olmayan kültürel miras hakkında bilgi verdi. İtalya’daki fikri sınai mülkiyet haklarının alınma süreçlerinden bahseden Ubertazzi, “Coğrafi işaret tescili üretim yönetimini değil ürünü korur” dedi. Avrupa Toplulukları Ticari Marka Birliği (ECTA) Coğrafi İşaretler Komitesi Başkan Yardımcısı Boris Osgnach, coğrafi işaretli ürünlerin Avrupa Birliği’ndeki korunma yöntemlerini, taklit ve sahte ürünlere ait davalar üzerinden örneklerle açıkladı. İtalya Büyükelçiliği Kültür Birimi Yöneticisi Rocco Palma, konuşmasında Avrupa Birliği’nde fikri ve sınai hak kavramının 1900’lü yılların sonlarına doğru ortaya çıktığını söyledi ve Avrupa Birliği mevzuatına göre coğrafi işaretlerin korunma içeriklerini anlattı.
ROKFOR PEYNİRİ Cİ ZİRVESİ’NDE
“Coğrafi İşaretler Ve Üretici Örgütleri” oturumu HT Bloomberg Tarım Editörü İrfan Donat’ın başkanlığında yapıldı. Kaliteli Tarımsal Gıda Ürünlerinin Korunması ve Değerlendirilmesi Vakfı (QUALIVITA) Başkanı Cesare Mazzetti, konuşmasında kontrol ve denetim planlarından geçen ürünlerin yalnızca ürünü değil ülkeyi de tanıttığını söyleyerek bu süreçlerin önemli noktalarına değindi. Rokfor Peyniri Konfederasyonu Genel Sekreteri Cecile Arondel Schultz, rokfor peynirinin üretim süreçlerinden bahsetti. 172 milyon süt üretimi, 1577 teslimat noktası ile 3 bin 200 çiftçiye ulaştıklarını söyleyen Schultz, rokfor peyniri üretimine konulan şartlar ve organizasyon yapısı hakkında bilgi verdi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bülent Gülçubuk, üretici örgütlerinin coğrafi işaret uygulamalarında sahiplenme, sorumluluk ve sürdürülebilirlik yaratarak kırsal kalkınmaya katkı sağlayacağını dile getirdi. Avrupa Seramik Kentleri Grubu (AEuCC) Mali ve İdari Direktörü Oriol Calvo, yiyecek ürünlerin yanı sıra seramik gibi kültürlerin sanatsal yanlarını yansıtan coğrafi işaretlerin daha yaygın olmasını sağlamak için Avrupa kıtası üzerinde yürüttükleri projelerden bahsetti. Fındık Tarım Satış Kooperatifleri Birliği (FİSKOBİRLİK) Başkanı Lütfi Bayraktar, “Ürünlerimiz yurt dışında pazarlarda yer bulsun, tanınırlığı artsın ve korunsun istiyorsak üretici birliklerini bu noktada devreye sokmalıyız” dedi. Bayraktar, konuşmasında üretici birliklerinin gıda güvenliğindeki öneminden bahsetti. Siraküza Limon Konsorsiyumu Başkanı Gianluca Agati, kurdukları konsorsiyum sayesinde ülkede değeri bilinmeyen bir ürün olan Siraküza Limonu’nun dünyaya açılma hikayesini paylaştı.
2. Coğrafi İşaretli Ürünler Zirvesi’nde oturumlar devam ederken, eğitim salonları da doldu taştı. Oda ve borsaların, büyükelçiliklerin, valilik ve üretici birliklerinin stant açtığı fuar alanı ziyaretçi akınına uğrarken, alım heyetleri de üreticilerle bir araya geldi. Fuar alanı birbirinden renkli etkinliklere de ev sahipliği yaptı.