Mühendislik harikası Aspendos Antik Kenti ve Sırları
Ülkemizin tarihi zenginliklerinden biri olarak öne çıkan Aspendos Antik Kenti, sadece ülkemizin değil aynı zamanda dünyanın da en önemli tarihi ve kültürel miraslarından biri olması sebebiyle ayrı bir önem sahip. Geçmişe ışık tutan, değerli eserler arasında gösterilen kentin kuruluşundan bugünlere gelmesinde dikkat çekici pek çok unsuru da bünyesinde barındırıyor.
Milattan önce 10. yüzyılda Akalar tarafından kurulduğu düşünülen Aspendos Antik Kenti, turistik değerleri ve doğal güzellikleriyle en çok öne çıkan şehirlerimizden biri olan Antalya’da bulunuyor. Antalya ilinin Serik ilçesinin Belkıs köyünde konumlanan Aspendos Antik Kenti yılın her döneminde binlerce yerli ve yabancı turistin akınına uğruyor.
Aspendos Antik Kenti Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Aspendos Antik Kenti’ni diğer antik kentlerden ayıran birtakım özelliklere sahip olmasıyla da yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekiyor. Zira antik kent içinde bulunan pek çok sosyal yapı, dönemin yaşamı hakkında da tarihi bilgiler sunuyor. Aspendos Antik Kenti’nin içinde bulunan agora, tiyatro, stadyum, hamam, sarnıçlar ve dükkânlar bu tür sosyal ve kültürel alanlardan sadece birkaçı olarak dikkat çekiyor.
Öte yandan Aspendos Antik Kenti’ni diğer antik kentlerden ayıran pek çok özellik bulunuyor. Bu noktada içinde bulunan sosyal ve kültürel yapılar arasında günümüze kadar gelebilen en önemli eserlerin başında muhakkak 12 bin kişilik kapasiteye sahip olan antik tiyatro geliyor.
Milattan sonra 2. yüzyılda Romalı Zenon tarafından inşa ettirildiği kabul edilen Aspendos Antik Tiyatro’su bu alanda dünya üzerinde günümüze kadar ulaşabilen en nadide antik tiyatrolardan biri olması sebebiyle de hem yerli hem de yabancı turistlerin büyük ilgisini çekiyor. Bununla birlikte Aspendos Antik Kenti, günümüzde bile pek çok tiyatro ve konser gibi sosyal etkinliklere de ev sahipliği yapıyor.
Aspendos Tiyatrosu Özellikleri, Tarihi ve Hikayesi
Aspendos Antik Kenti’nin kuruluşu her ne kadar tarihi kaynaklara göre belirlenebilse de kentin inşası hakkında birçok efsaneyi de içinde barındırıyor. Zira kökleri Yunan efsanelerine dayanan kentin kuruluşunda Truva Savaşı’nın bile etkisi olduğu düşünülüyor. Söz konusu Yunan efsanesine göre Truva Savaşı’nın gerçekleşmesinin akabinde Pamphylia’ya gelen Argive kolonicileri Aspendos Antik Kenti’nin kuruluşunda başrol oynuyor.
Anadolu topraklarında kendi adına madeni para bastıran ilk yerleşim yerlerinden biri olarak kabul edilen Aspendos, dönemin en görkemli şehirlerinden biri olarak da öne çıkıyor. Konumu itibarıyla dönemin en stratejik noktalarından biri üzerinde yükselen yapılar, gelişmiş ve müreffeh bir toplumun yaşamına dair önemli ipuçları sunuyor. Nitekim Aspendos Antik Kenti’nin yanında bulunan Köprüçay (Eski ismi Eurymedon) ve bu çayın üzerinde kurulan ticaret sistemi sayesinde antik dönemdeki en önemli yerleşim merkezlerinden biri haline geldiği kabul ediliyor.
Söz konusu kentin zenginlikler ile dolu olması sebebiyle tarih boyunca pek çok sefer işgal edildiği bilinen Aspendos Antik Kenti, bir süre Makedonya İmparatoru Büyük İskender’in de egemenliği altında kalan topraklar içinde yer alıyor. Ancak antik kentin tarihteki en parlak günlerini Roma İmparatorluğu egemenliği içindeyken yaşadığı kabul ediliyor. Bu noktada tarihi kaynaklara göre Roma Dönemi’nde antik kente dev bir tiyatro ve su yolları inşa edilmesinin, kentin dünyaca ünlü bir yerleşim merkezi haline gelmesinde önemli rol oynadığı biliniyor.
Dünyanın en iyi korunan antik tiyatrosu: Aspendos Antik Kenti
Dünya üzerinde antik dönemden kalan ve en iyi korunmuş olarak günümüze kadar gelebilen tiyatrolar arasında gösterilen Aspendos Antik Tiyatrosu, bölgede bulunan küçük bir tepenin yamacında bulunuyor. Antik dönemim tanrılarına ve imparatoruna ithafen inşa ettirilen antik tiyatronun tasarımında Tehodoros’un oğlu Zenon’un imzasının olduğu kabul ediliyor.
Antik tiyatroların en dikkat çekici özelliği olan akustik konusunda eşi benzeri görülmeyen bir tasarıma sahip olduğu bilinen Aspendos Antik Tiyatrosu, yaklaşık 15 bin ila 20 bin kişi arasında kapasiteye sahip olmasıyla da geçmişten günümüze gelen en görkemli tiyatrolar arasında bulunuyor. Tiyatronun etrafında konumlandırılan diğer sosyal yaşam alanları; agora, bazilika, anıtsal çeşme, meclis binası ve anıtsal cadde ile tapınaklar, antik kenti her yıl ziyarete gelen binlerce yerli ve yabancı turistin mutlaka görmesi gereken mekanlar arasında bulunuyor.
Türk tarihi ile de yakından ilişkili olan Aspendos Antik Kenti, Bizans İmparatorluğu döneminin ardından Türklerin egemenliğine girdikten sonra özellikle Selçuklu Dönemi’nde önemli ticaret mekânlarından biri olarak kullanıldığı biliniyor. 1930 yılında da Atatürk tarafından ziyaret edilen antik kent, Mustafa Kemal Atatürk’ün isteği üzerine restore edilerek halkın ziyaretine açıldı.