Hicri Takvim, Hicri Yılbaşı ve Aşure Ayı Ne Zamandır?
Hicri takvim, İslami takvim olarak da anılan bu takvim, Müslüman dünyasının kullandığı en önemli takvimdir. Ayın (kamer) dünya etrafında dönmesini temel alan bir siteme sahiptir. Başlangıç tarihi olarak da Hz. Muhammet’in (S.A.V) Mekke’den Medine’ye yaptığı hicret baz alınmaktadır. Mekke’den Medine’ye yapılan hicret, takvimin başlangıç tarihi olarak kabul edilmektedir. Ay takvimine göre şekillendirilmiş takvim, ilk defa dört büyük halifeden biri olan Hz. Ömer döneminde oluşturulmuş ve kullanılmaya başlanmıştır. Hicri takvimin başlangıç tarihi olarak belirlenen Hicret günü, safer ayının 27. Günü olarak belirlenmiştir. Ancak hicri takvimde başlangıç ayı Muharrem ayıdır. 16 Temmuz 622’ye rastlayan takvimin ilk günü başlangıç günü değil, 1 kabul edilen 622 yılıdır.
Hicri takvimde de 12 ay bulunmaktadır. 12 aylık takvim sistemi içinde 4 ay haram aylar olarak 3 ay ise üç aylar olarak anılmaktadır. Haram aylar; Muharrem, recep, Zilkade ve Zilhicce aylarıdır. Hicri takvime göre üç aylar; Recep, Şaban ve Ramazan olarak belirlenmiştir. Hicri takvimde de diğer takvim sistemlerinde olduğu gibi bazı yıllar 354 gün çekerken, bazıları 355 gün sürmektedir.
Hicri takvim ilk defa Dört halife döneminde olmuştur. Hz. Ömer’in halifeliği döneminde, Hz. Muhammet’in Hicretinden yaklaşık 17 sene sonra, Miladi takvime göre 622 yılında toplanan bir heyet, Hicri takvimin oluşmasını sağlamıştır. Hz. Ali’nin tavsiyesi üzerine Hicretin yapıldığı yıl başlangıç yani 1 kabul edilmiştir. Hicri İslami takvimin kabul edilmesinden önce yıllarda herhangi bir rakam kullanılmamaktaydı. Yıllar o dönemde yaşanan bazı önemli hadiselerin isimleriyle anılmaktaydı.
Hicri takvim iki farklı sisteme göre de çalışabilmektedir. Kameri ve Şemsi takvim olmak üzere iki farklı güneş ve ay takvimi, hicri takvim olarak kullanılmaktadır. Hicri takvimde belirtilen ay isimleri, İslamiyet öncesinde de kullanılan isimlerden oluşmaktadır. İslam öncesi dönemde savaşların yapılmasının yasak olduğu haram aylar, hicri takvimde de haram olarak sayılmış ve toplumsal yapıya hicri takvim oluşturulurken riayet edilmiştir.
Hicri Yılbaşı Nedir?
Hicri takvime göre yılın ilk ayı Muharrem ayıdır. 12 ay ve 355 günlük hicri kameri takvime göre Muharrem ayı ilk ay olarak kabul edilmektedir. Hicri takvimin başlangıç tarihi olarak ise Hz. Muhammet’in, Mekke’den Medine’ye hicreti esas alınmıştır. Hicri takvimde, Hz. Muhammet’in hicretinin temel alınması ve buna göre belirlenmesi Hz. Ömer döneminde, Hz. Ali’nin önerisiyle gerçekleşmiştir. Hicri 1 olarak kabul edilen tarihte yine Hicret edilen gün olarak kabul edilmiştir.
Hz. Muhammet’in Mekke’den, Medine’ye hicretini yaptığı yıl, Hicri yıl olarak tanımlanmaktadır. Bu takvimin temelinde ayın hareketleri temel alınmıştır. İslam dünyasında yaygın olan Hicri takvim bu nedenle kameri takvim olarak da anılmaktadır. Hicri takvim de, tıpkı miladi takvimde olduğu gibi 1 Hicri Kameri Sene’de yani hicri takvimin 1 yılı içinde 12 ay bulunmaktadır. Bu aylar arasında ilk ay ise Muharrem ayı olarak belirlenmiştir. Muharrem ayı miladi takvime göre hangi aya tekâmül ediyorsa o ay hicri yılbaşı olarak anılabilir.
Hicri Takvimde Hangi Aylar Haram Kılınmıştır?
Hicri takvimde kullanılan ay isimleri, İslamiyet öncesi dönemde kullanılanlarla aynıdır. Benzer şekilde İslamiyet öncesi Arap topluluklarında çok sık iç savaşların yaşanmasından dolayı, bazı aylar savaşmanın yasak olduğu aylar olarak belirlenmiştir.
Hicri takvime göre haram aylar; Muharrem, Recep, Zilkade ve Zilhicce ayıdır. Bu aylarda Müslümanların savaşmaları yine İslam öncesinde olduğu gibi İslam döneminde de haram kılınmıştır. Hicri takvime göre haram ayların yanı sıra kutsal sayılan üç aylar bulunmaktadır. Bu aylarda yapılan ibadetlerin daha makbul olduğu ve özellikle Ramazan ayının bin aydan daha hayırlı olduğu inancı hâkimdir.
Hicri Takvime Göre Üç Aylar
İslam inancında üç aylar olarak bilinen ve miladi takvimde arka arkaya gelen; Recep, Şaban ve Ramazan ayları, İslamiyet açısından en kutsal aylar olarak görülmektedir. Birçok ayette ve hadisi şerifte de bu aylar hakkında önemli bilgiler verilmekte ve bu aylarda yapılan ibadetlerin çok kıymetli olduğu vurgulanmaktadır.
Hicri takvime göre üç aylar; Recep, Şaban ve Ramazan ayıdır. Bu aylar içinde Recep ayı hem haram aylar arasında hem de üç aylar içinde yer almaktadır. Hicri takvim kabul edildikten sonra hicri yıllar içinde; Muharrem, Safer, Rebiülevveli Rebiülahir, Cemaziyelevvel, Cameziyelahir, Recep Şaban, Ramazan, Şevval, Zilkade, Zilhicce, ayları tıpkı miladi takvimdeki aylar gibidir. Kameri Hicri Takvime göre bir yıl yine toplamda 12 aydan oluşmaktadır.
Hicri Kameri yani ay takvimine göre miladi olarak 16 Temmuz 622 yılı ayın dünya çevresindeki turunu esas almaktadır. Hicri takvim olarak kastedilen de çoğunlukla ay takvimidir. Hicri takvim ile miladi takvimden ayıran en temel farklardan biri ise miladi takvimde, hicri takvimin arasındaki farkın sabit olmamasıdır. 33 yıla 1 yıl şeklinde hesaplanan hicri yıl, bu hesaba göre oldukça ileri bir tarihte miladi takvimi geçecektir.