ANKARA (AA) - ZUHAL DEMİRCİ - Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı ( TİKA), Moğolistan'da son bir yılda eğitimden sağlığa, altyapıdan kültüre kadar farklı alanlarda 67 projeyi hayata geçirdi.
Başkanlık, Türklere ait bilinen en eski arkeolojik ve yazılı eserlere ev sahipliği yapan Moğolistan'da 1994'ten beri yürüttüğü çalışmalar kapsamında bugüne kadar 661 proje gerçekleştirirken, iki ülke arasındaki ilişkilerin güçlendirilmesine de katkı sağlıyor.
TİKA'nın projeleri ülkedeki eğitim, sağlık gibi alanların desteklenmesi, ekonomik, idari ve sivil altyapının geliştirilmesi, sosyal altyapı hizmetlerinin düzenlenmesi, üretim sektörlerinin desteklenmesi ve kültürel iş birliğinin ilerletilmesi gibi alanlarda yürütüldü.
Başkanlığın, projeler kapsamında Moğolistan'a aktardığı bütçe, yaklaşık 45 milyon doları buldu.
Son bir yılda 67 projeyi hayata geçiren TİKA, Türkiye ve Moğolistan'ın ortak kültür değerlerin korunması ve görünürlüklerinin arttırılmasına katkı sağlayan çok sayıda proje de hayata geçirdi.
- Son bir yılda gerçekleştirilen başlıca projeler
Başkanlık, Moğolistan Dil Politikası Milli Konseyinin talebi üzerine, 7 bin "Moğolca Sözlük ve İmla Kılavuzu" bastırılması projesine destek verdi. Bu kapsamda, projenin Ulanbator'daki açılış törenine katılan TBMM Başkanı Mustafa Şentop, sözlüğün, Moğolcanın gelecek kuşaklara doğru aktarımını sağlayacağını belirtti.
TİKA, ülkedeki Kriminal Suçları Merkez Arşivi binasında dosyaların uygun ortamlarda saklanabilmesi ve elektronik hale dönüştürülebilmesi amacıyla 400 arşiv dolabı temin etti. Bu projeyle, yargı kurumunun kapasitesi ve kurumsal altyapısının geliştirilmesine katkı sağlanması hedefleniyor.
Başkanlık, Ulanbator ve buraya bağlı ilçe belediyelerinde yaşayan yaklaşık 10 bin Kazak azınlığın, kendi örf ve adetlerine uygun taziye evinin bulunmaması ve vefat eden Müslümanların usulüne uygun taziye işlemlerini yapmakta zorluk çekmeleri nedeniyle harekete geçti.
Bu kapsamda, vefat eden Kazak halkının son yolculuğuna hazırlanması, defin adetlerinin yerine getirilmesi, cenaze töreninin örf ve adetlere uygun yerine getirilebilmesi amacıyla Tolgoyt Kültür Merkezi bünyesinde taziye evi yaptırıldı. Taziye evinin bu yıl hizmete açılması planlanıyor.
- Halkın temiz suya erişimi için su kuyuları açıldı
TİKA ile Sancaktepe Belediye Başkanlığı iş birliğinde geçen yıl, Moğolistan Nalayh Belediyesindeki Hukukçular Caddesi'nin çevre düzenlemesi tamamlandı. Caddedeki tüm kaldırımlar yenilendi ve gerekli ışıklandırma, çevre düzenlemesi, havuz imalatı, çöp kovaların yerleştirilmesi ve bankların kurulmasıyla ilgili çalışmalar yapıldı.
Bunun yanı sıra başkanlık, bölgenin içme suyu sorunun giderilmesi amacıyla Ölziit ilçesinde 2, Jinst, Bogd, Shinejinst, Bayangobi ve Bayanlig ilçelerinde birer olmak üzere toplam 7 hijyenik su kuyusu açtı.
TİKA, ayrıca Bayan-Ölgiy vilayetinde geçen yıl meydana gelen sel felaketi nedeniyle içme suyu sıkıntısı yaşayan halkın temiz su erişimine katkı sağlamak amacıyla 8 su kuyusu açtı.
Moğolistan'da hayvan sağlığının korunması, bulaşıcı hastalıklarına yönelik tedbirlerin alınması ve veterinerlik hizmetine destek olmak amacıyla çalışmalar yürüten TİKA, ülkenin 21 il ve 331 ilçesinde çalışan 700 veterinere kışlık üniforma temin etti.
Başkanlık, Darhan vilayetinde yer alan "Meslek Edindirme Eğitim ve Üretim Merkezi"nin aşçılık bölümünün tadilat ve tefrişatını yaptı.
- Sağlık alanındaki faaliyetler
Moğolistan'da sağlık alanında da çeşitli çalışmalar yürüten TİKA, ülkenin ikinci büyük yerleşim yeri Darhan şehrindeki Darhan-Uul İl Hastanesi bünyesinde, "TİKA Yenidoğan Bebek Yoğun Bakım Bölümü"nü kurdu.
TİKA, kırsal bölgelerde sağlık altyapısının geliştirilmesi ve daha etkin tedavi ortamının sağlanmasına katkıda bulunmak amacıyla Dornod Vilayeti Bölgesel Teşhis ve Tedavi Merkezine tıbbi cihaz temin etti.
Başkanlık, Ögiinuur İlçe Sağlık Merkezi bünyesinde Anne Dinlenme Binası'nın yapımı ve tefrişat çalışmalarını gerçekleştirdi. Bu proje, Moğolistan'da anne ve bebek sağlığı hususunda koşulların iyileştirilmesine katkı sağlayacak.
Öte yandan, TİKA ile Türkiye Belediyeler Birliği iş birliğinde başkent Ulanbator'da 3 sağlık merkezi yapımı projesi tamamlandı. Projenin sürdürülebilirliğinin sağlanması ve sağlık merkezlerinin hizmete açılabilmesi için ihtiyaç duyulan tıbbı cihaz, ekipman ve mobilyalar da başkanlıkça temin edildi.
- Eğitim alanındaki faaliyetler
TİKA, Moğolistan'ın Nalayh ilçesinde evleri okullarından uzak olan ve yurtta kalmak isteyen öğrencilerin sayısının artırılması amacıyla 40 öğrenci kapasiteli yurt inşa etti. Donanım ve düzenleme çalışmaları da başkanlıkça yapılacak yurdun bu yıl hizmete açılması planlanlanıyor.
Söz konusu proje, öğrencilerin sakin ve düzenli ortamda ders çalışabileceği, yatılı kalabileceği bir ortamın hazırlanmasına, Türkiye'yi daha yakından tanımalarına ve eğitim için Türkiye'ye başvuru yapabileceklerin sayısının artırılmasına katkı sağlayacak.
TİKA, Bayan-Ölgiy ve Hovd vilayetinde de Amgalan İreedüin Högjil Derneği bünyesinde faaliyet gösteren kız öğrenci yurdunun düzenlemesini yaptı.
Başkanlık, ülkede Tuva Türklerinin yoğun yaşadığı Bayan-Ölgiy vilayetindeki çocuklara uygun eğitim ortamı sunulması ve kırsal bölgeden gelen öğrencilere modern ortamda yatılı eğitim imkanı sağlanması amacıyla öğrenci yurdu yaptırdı. Bu vilayetteki Tsengel İlçe Okulu'nun yemekhanesinin tadilat ve tefrişatı da yapıldı.
TİKA, Ulanbator'un en işlek caddelerinden Ankara Caddesi üzerinde bulunan Atatürk Okulu öğrencilerinin modern, hijyenik ve güvenli ortamda spor aktiviteleri icra edebilmeleri için okulun spor salonunun tadilatını gerçekleştirdi.
- Kültürel faaliyetler
TİKA, Moğolistan'da özellikle Uvs vilayetinde yaşayan, dilleri ve kültürleri yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalan Hoton Türkleri ve Müslümanların dil, kültür, örf ve adetlerini muhafaza ederek gelecek nesillere aktarabilmeleri için hareket geçti.
Başkanlık, Hoton Türklerinin kültürel ve etnik varlıklarını koruyabilmelerine katkı sağlamak amacıyla Uvs Vilayeti Hoton Türkleri Kültür Merkezi'nin tefrişatını yaptı.
Moğolistan'ın kuzeyinde "tayga" adı verilen ormanlık alanda yaşayan ve bu ülkedeki sayıları sadece 800 kadar kalan Duha Türklerine yaklaşık 10 ton gıda yardımı yapan TİKA, bölgenin turizm sektörüne katkı sağlanması amacıyla 330 Duha geleneksel kıyafeti temin etti.