Tarihte görülen birçok salgın gibi corona virüs de çok bulaşıcı bir hastalık ve yediden yetmişe herkesi etkilediği gibi çocukları da hem fiziksel hem de ruhsal olarak etkiliyor. Bu süreçte çocuklar için alınması gereken tedbirleri anlatan Türkiye İş Bankası iştiraki Bayındır İçerenköy Hastanesi Pediatri Uzmanı Dr. Yunus Emre Mercan, “Pandemi sürecinde çocuklarımızı hastalıktan korumaya çalışırken dikkat etmemiz gereken hususlar var. Çocukluk aşıları ihmal edilmemeli, çocuklar aşırı kalorili yiyeceklerden uzak tutulmalı, bebekler bu süreçte anne sütü ile beslenmeye devam edilmeli ve ebeveynler kaygılı olsalar bile bunu çocuğa yansıtmamalıi.” dedi.
Covid-19 dünya genelinde büyük bir yayılım gösterirken, yaşlıların ve kronik hastalığı olanların hastalığı daha ağır geçirdikleri gözlemleniyor. Yaşanılan süreçte ölüm oranları yaşlı ve kronik rahatsızlığı olanlarda daha fazla görülürken, pandemi ilan edilmesine neden olan bulaşıcılığı çok yüksek Covid-19, çocuklara da bulaşıyor. Ancak Covid-19 bulaşan çocuklar genelde bu enfeksiyonu yetişkinlere göre daha hafif atlatıyorlar. Çocuklar hastalığı ağır geçirmiyorlar ancak, hiçbir bulgu göstermeden taşıyıcı olup, yetişkin ve ileri yaştaki kişilere bulaştırabiliyorlar.
YÜKSEK ALKOLLU KOLONYALAR ELLERDE YARALARA SEBEP OLABİLİR
Evde alınması gereken genel dezenfeksiyon önlemlerine ilişkin konuşan Bayındır İçerenköy Hastanesi Pediatri Uzmanı Dr. Yunus Emre Mercan, “Özlenen ebeveynler olarak eve geldiğinizde kimi zaman çocuğunuz kapıya doğru koşup kucağınıza atlar. Ama maalesef ki bu süreçte, bu tatlı tabloyu bir süre ertelemek durumundayız. Ebeveyn olarak ayakkabılarınızı dışarda çıkarmanız, eve girdikten sonra dışarı kıyafetlerinizi çocuklarınızın erişemeyecekleri bir dolap ya da balkonda bekletmeniz, çocuğunuza sarılmadan önce dış ortama maruz kalan el-kol ve baş-boyun bölgelerini tamamen sabun/şampuan ile yıkamanız gerekir. Ev temizliğinin normal şartlarda evde Covid-19’lu birey yoksa 1:100 oranında sulandırılmış çamaşır suyu ile yapılması yeterlidir. Evi sık sık havalandırmak havada asılı kalan virüsü savmak ve hastalığı engellemek için iyi bir yöntemdir.” dedi.
%70’lik alkol içeren kolonyaların uzun vadede kullanımının çocuklarda cilt problemlerine yol açtığını ve bu ürünlerin yerine gliserin ve diğer yumuşatıcı maddeler barındıran el dezenfektanlarının kullanılmasını öneren Uzm. Dr. Yunus Emre Mercan, “Bu tabii ki su ve sabunun kullanılamayacağı durumlarda alınması gereken bir önlem. Ev içinde kolonya ve el dezenfektanı yerine nemlendirici özellikte cilt pH’ına uygun el sabunu kullanılması en iyi dezenfeksiyon yöntemidir. Antibakteriyel sabunların kullanımı gereksiz olduğu gibi normal cilt florasını da bozduğundan dolayı önermiyoruz” dedi.
COVID-19’LU ANNE EMZİRMEYİ KESMEMELİ
Covid-19’lu annelerin bebeklerini kesinlikle öpmemeleri ve emzirme dışındaki zamanlarda bebekleri ile aralarına en az 2 metre mesafe koymaları gerektiğini belirten Uzm. Dr. Yunus Emre Mercan, “Covid-19’lu anneler çift cerrahi maske takarak bebeğini emzirmeye devam edebilir ya da el, pompa ve biberon hijyenini iyi sağlamak koşulu ile sütünü sağarak verebilir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta emzirmenin iyi havalanan bir odada yapılması” dedi.
ÇOCUKLUK AŞISI OLMAYAN HASTALIKLARDAN KORUNAMAZ!
Tüm dünyanın dört gözle corona virüs aşısını beklediği bu dönemde aşıların önemi daha iyi anlaşıldı. Aşıların yaptırılmadığı takdirde dünyada Covid-19’a benzer bir sürü salgın hastalığın yayılacağını vurgulayan Mercan, “Çocukluk çağı aşılarını geciktirmeden zamanında yaptırmak diğer hastalıkların yayılmasını önlemek adına çok önemli”diye belirtti.
BASİT ŞEKERLİ, AŞIRILI KALORİLİ YİYECEKLERDEN UZAK DURULMALI
Pandemi sürecinde uzun süre evde kalıp, aktiviteleri azalan çocukların basit şekerli aşırı kalorili yiyecekleri (tatlılar ve beyaz undan yapılan tüm diğer hamur işleri, beyaz pilav, toz şeker ve şekerlemeler) olabildiğince az tüketmesi gerekir. Bu ürünlerin uzun süreli ve aşırı miktarlarda tüketilmesi obezite riskini artırdığı gibi, ağız ve bağırsak florasını bozarak bağışıklık sistemini kötü yönde etkiler. Basit şekerli gıdalardan ziyade kompleks şeker yapısında sahip gıdaları (tam buğday, karabuğday, çavdar, diğer tahıllı ürünler, bakliyatlar, esmer-basmati-siyah pirinç, tam buğday makarna vb.) tüketmek sağlık açısından daha yararlı olacaktır. Aşırı tuz tüketimi de bağışıklığı düşürebilir.
Ev içinde kalan çocuklar yeterince güneş ışını alamadığı için doktorlardan uygun miktarda D vitamini takviyesi istemelisiniz diyen Mercan, “Baklagiller, kuruyemişler, yoğurt ve kırmızı et bağışıklık sistemi için çok önemli. Ev yapımı yoğurt, çinko, protein ve probiyotik içeriği ile bağışıklık sistemini destekleyen vazgeçilmez bir gıda. C vitamininin günlük alınması gereken miktardan daha fazla alınmasının ve gıdalar yerine suplementlere başvurulmasının yeni tip corona virüse karşı koruyucu bir özelliği yok” dedi.
COVİD-19 VE ÇOCUK PSİKOLOJİSİ
Hepimizin yaşam rutinlerini değiştiren bu salgın nedeniyle çocuklarımız dışarda oyun oynayamıyor, kreş/okula gidemiyor ve evde eğitim alıyorlar. Bazı anne babalar da evde çalışmak durumunda kalıyor.
Bu durumda şu sorunlar ortaya çıkabiliyor:
1) Yaşanılan bu olağanüstü durum ebeveyn ve çocuklarda anksiyete (kaygı) yaratıyor. Bu noktada ebeveynlere çok büyük bir görev düşüyor. Ebeveynler kaygılı olsalar bile bunu çocuğa yansıtmamalılar! Çocuğun yanında covid-19 hastalığı ile ilgili kötü olaylar konuşulmamalı, çocuk televizyon, bilgisayar ya da cep telefonunda bu konudaki görsellerden uzak tutulmalı.
2) Çocuklara virüsün kendisi ve virüsten korunmaya yönelik farkındalık oluşturulması gerekiyor. Verilen bilgiler ürkütücü ve gerçekten kopuk değil, yaşına uygun bilgiler olmalı. Virüs boya kalemleriyle resmedilip vücuda nasıl girdiği gösterilebilir. Maskeyi yadırgamamaları için takacakları maskeler sevdiği bir kahramanla özdeşleştirilebilir ya da kukla/peluş oyuncaklarına maske takılabilir.
3) Bütün çocuklar kitap okumak, resim çizmek, lego-puzzle, hamur oynamak gibi durağan, masa başı oyun/aktivitelerden hoşlanmayabilir.Evde yaşına uygun kurulabilecek düzenekler ve oyun alanları (fileli trambolin, oyun parkı, çadır, oyun evi, oyun çitleri, renkli minderler, fosforlu yıldız gibi duvar yapıştırıcıları, oyuncakları ve çizilen resimleri asabileceğiniz tavandan sarkıtılan dallar, kaydırak vb.) onların biriken enerjilerini atmalarına yardımcı olabilir.
4) Çocukların arkadaşları, öğretmenleri ve diğer akrabalarıyla yaptıkları online görüşmelerde oyunlar icat etmek, kısa masallar, hikayeler anlatmak, bu görüşmeleri daha eğlenceli hale getirebilir.
5) Evden çalışmak zorunda kalan ebeveynler, çocuklarına tüm gün boyunca zaman ayıramayacakları için, çalışmaları gereken vakitlerle ve beraber oyun oynamaları için ayırdıkları vakitlerin sınırlarını çizmeleri gerekiyor.
6) Anksiyete ve bu sınırlamadan dolayı ortaya çıkabilecek diğer psikolojik durumlarla (uyku bozukluğu gibi) baş edilemeyen durumlarda bir profesyonel yardım almak en iyisi. Bu konuda online yardım bile alınabiliyor.
Covid-19’lu aile bireyi olan evde alınması gereken izolasyon önlemleri nelerdir?
Covid-19 enfeksiyonu nedeniyle hastanede tedavi gördüyseniz taburculuk sonrasında 14 gün boyunca evde izolasyon tedbirlerine uymamız gerektiğini belirten Doktor Mercan, evde alınması gereken önlemleri şu şekilde sıraladı:
1. Ortak havlu ve kap kacak kullanılmamalı,
2. Mümkünse kağıt havlu tercih edilmeli,
3. Ortak kullanım alanları iyi havalandırılmalı ve 10’da 1 oranında sulandırılmış çamaşır suyu ile temizlenmeli,
4. Covid-19’lu bireyin kıyafetleri en az 60 derecelik ısıda yıkanmalı,
5. Hapşırma sırasında kullanılan mendiller poşete atıldıktan sonra poşetlerin ağzı sıkıca kapatılmalı.