MURAT ASLAN - Küresel piyasalarda, ABD 10 yıllık tahvil faizlerindeki yükselişin oluşturduğu panik havasıyla sert satıcılı bir seyir izlenirken, gelecek hafta ABD'deki destek paketine ilişkin gelişmeler, emtia fiyatları ve tahvil piyasasının seyri ile yoğun veri takvimi yatırımcıların gündeminde olacak.
ABD'nin 10 yıllık tahvil faizlerinde şubat başından beri devam eden yükseliş eğilimi bu haftanın son iki gününde ivme kazandı ve son bir yılın en yüksek seviyesi olan yüzde 1,6'ya kadar yükselmesinin ardından yüzde 1,41'de dengelendi.
Tahvil faizlerindeki yükselişte petrol ve bakır başta olmak üzere emtia fiyatlarındaki yükselişin oluşturduğu enflasyon endişesi baş rolü oynarken, petrolün varil fiyatı haftalık bazda yüzde 3,9 yükselişle 64,3 dolara, bakırın libresi ise yükselişini üst üste dördüncü haftaya taşıyarak yüzde 2,8 artışla 4,16 dolara çıktı.
Ekonomilerdeki toparlanmanın yanı sıra enflasyonist baskılardan ötürü faiz artırımlarının tahminlerden önce başlayacağına ilişkin endişelerle başlayan uzun vadeli tahvillerdeki satışlar, perşembe günü büyük fonların stop-loss (zarar kes) işlemleriyle tüm piyasalarda etkili olacak bir panik havasına döndü.
Analistler, ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell'ın enflasyondaki yükselişin geçici olduğu ve faizlerin uzun süre düşük kalmaya devam edeceği yönlendirmelerine karşın büyük fonların tahvil satışı yaparak nakde geçmeye çalıştıklarının görüldüğünü aktardı.
Tahvil piyasasında, fiyatlardaki düşüşün yeni stop-loss satışlarına neden olduğunu ve böylece bir sarmala dönüştüğünü belirten analistler, kısa sürede bir dengelenme olmaması durumunda Fed'in uzun vadeli tahvil alımı ya da getiri eğrisi kontrolü gibi adımları hayata geçirebileceği yorumlarının artık yüksek sesle konuşulduğunu ifade etti.
Bu gelişmelerle haftanın ikinci yarısında pay piyasalarında sert satıcılı bir seyir izlenirken, haftanın ilk yarısında ise ABD'deki teşvik paketine ilişkin gelişmeler ve Fed Başkanı Powell'ın Kongre'de yaptığı sunum gündemi belirledi.
ABD Temsilciler Meclisi Bütçe Komitesi'nin, ABD Başkanı Joe Biden'ın 1,9 trilyon dolarlık kurtarma paketini onaylaması sonrası, kısa zamanda Temsilciler Meclisi'nden de geçmesi bekleniyor.
Fed Başkanı Jerome Powell, hafta içinde Para Politikası Raporu'na ilişkin Senato'nun Bankacılık, Konut ve Kentsel İşler Komitesi'nde yaptığı sunumda, mevcut faiz oranları ve varlık alımlarıyla Fed'in ABD ekonomisine sağladığı desteği sürdüreceğinin sinyalini verdi. Ekonominin istihdam ve enflasyon hedeflerinden çok uzak olduğunu belirten Powell, önemli bir ilerlemenin sağlanmasının biraz zaman alabileceğini ifade etti.
Powell, Fed'in enflasyon hedeflerine ulaşmasının 3 yıldan fazla sürebileceğini belirterek, ekonomi normale dönerken enflasyonun oynak olabileceğini, ancak bunu geçici olarak gördüklerini kaydetti.
Bitcoin başta olmak üzere kripto paralardaki sert dalgalanmalar da gündemdeki yerini korurken, hafta içinde Bitcoin'i "oldukça spekülatif bir varlık" olarak tanımlayan ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, "Bence insanlar aşırı derecede oynak olabileceğinin farkında olmalı. Yatırımcıların yaşayabileceği potansiyel kayıplar konusunda endişeliyim." ifadelerini kullandı.
Yellen'in pazartesi günü yaptığı açıklamalar sonrası 58.500 bin dolarla tarihi yüksek seviyesinden düşüşe geçen Bitcoin'in fiyatı, cuma günü itibarıyla bu seviyeden yaklaşık yüzde 20,7 değer kaybıyla 46.396 bin dolara geriledi.
Öte yandan, ABD'de açıklanan verilere göre 2020'nin dördüncü çeyreğine ilişkin büyüme verisi yüzde 4'ten yüzde 4,1'e revize edildi. Dayanıklı mal siparişleri ise yüzde 3,4 artarak beklentileri aştı.
Makro ekonomik verilerin beklentileri aşmasına karşın artan risk algısıyla satıcılı seyreden New York borsasında haftalık bazda Dow Jones endeksi yüzde 1,78, S&P 500 endeksi yüzde 2,45 ve Nasdaq endeksi yüzde 4,92 değer kaybetti.
1 Mart ile başlayan haftanın veri takviminde, pazartesi yayımlanacak ISM imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), çarşamba Fed'in Bej Kitap Raporu, ADP özel sektör istihdamı ile hizmet sektörü ve bileşik PMI, perşembe Fed Başkanı Powell'ın konuşması ile dayanıklı mal siparişleri ve fabrika siparişleri, cuma ise dış ticaret dengesi ile istihdam raporundaki veriler başta olmak üzere yoğun veri gündemi takip edilecek.
Avrupa borsalarında düşüş sınırlı kaldı
Avrupa tarafında da ABD'de artan risk algısına paralel satıcılı bir seyir izlenirken, yeni tip koronavirüs ( Kovid-19) salgınından çıkış planlarının konuşulmaya başlaması ve beklentilerden iyi gelen makro ekonomik verilerle satış baskısı törpülendi.
Avrupa Merkez Bankası Başkanı (ECB) Christine Lagarde, hafta içinde yaptığı konuşmada ECB'nin, finansman koşullarının ekonomiyi destekleyecek kadar elverişli olup olmadığını değerlendirebilmek için tahvil getirilerini yakından takip ettiğini söyledi.
İngiltere'de Başbakanı Boris Johnson’ın ülkenin karantinadan çıkış planını açıklamasının ardından ulaştırma başta olmak üzere hizmet sektörü hisselerinde alımlar kaydedildi.
Almanya ekonomisi 2020 yılının son çeyreğinde inşaat ve ihracat sektörlerinin desteği ile yüzde 0,3 büyüyerek tahminleri aştı.
Almanya'da sanayi üretimi, özellikle otomotiv ve yedek parça üretimindeki gerileme ile 2020’de bir önceki yıla göre yüzde 10,8 azalırken, Ifo İş Dünyası Endeksi, şubatta beklentileri aşarak 92,4 puana yükseldi. Endeksin yükselişinde, kısıtlamalara rağmen şirketlerin iyimser olmasının etkili olduğu bildirildi.
Avro Bölgesi'nde, Kovid-19 tedbirlerinin devam ettiği ocak ayında yıllık enflasyon beklentilere paralel yüzde 0,9 seviyesinde kaldı. İngiltere’de ise 2020 yılının aralık ayında işsizlik oranı beklentilere paralel şekilde yüzde 5,1’e çıktı.
Bu gelişmelerle dalgalı bir seyir izleyen avro/dolar paritesi bir önceki haftaya göre yüzde 0,3 azalışla 1,2076'ya geriledi.
Haftalık bazda Almanya'da DAX endeksi yüzde 1,48, İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 2,34, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 1,38 ve İtalya'da MIB 30 endeksi yüzde 1,41 değer kaybetti.
Gelecek hafta; pazartesi Avrupa genelinde imalat sanayi PMI ve Almanya'da Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), çarşamba bölge genelinde hizmet sektörü ve bileşik PMI, perşembe ECB'nin Ekonomi Raporu, Avro Bölgesi'nde işsizlik oranı ve perakende satışlar ile cuma Avro Bölgesi'nde fabrika siparişleri takip edilecek.
Asya haftayı sert satıcılı geçirdi
ABD'nin tahvil piyasasındaki negatif havanın etkisiyle Asya borsalarında satış ağırlıklı bir hafta geride kalırken, beklentilerden iyi gelen makro ekonomik verilere karşın endekslerin düşüşü sert oldu.
Hong Kong'da hisse senedi işlemlerinden alınan damga vergisinin yükseltilmesinin planlandığı haberleri de pay piyasalarında satış baskısını artıran etkenlerden biri oldu.
Japonya'da sanayi üretimi ocakta yüzde 4,2 artışla beklentileri aşarken, ocakta yıllık yüzde 2,4 azalan perakende satışlar ve şubatta yıllık yüzde 0,3 gerileyen TÜFE beklentilerin üzerinde kaldı.
Bu gelişmelerle bu hafta, Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 3,50, Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 5,06, Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 3,05 azalış kaydetti.
Gelecek hafta, Asya kıtasında pazartesi imalat sanayi PMI, salı Japonya'da işsizlik, çarşamba bölge genelinde hizmet sektörü ve bileşik PMI verileri takip edilecek.
BIST 100 endeksi, 17 haftanın en hızlı düşüşünü kaydetti
Yurt içinde, BIST 100 endeksinde küresel piyasalara paralel satıcılı bir seyir izlenirken, doların gelişmekte olan ülke para birimlerine karşı değer kazandığı haftada dolar/TL 7,4862 seviyesini görmesinin ardından haftayı yüzde 5,56 yükselişle 7,4339'dan tamamladı.
Hafta içinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) zorunlu karşılık oranlarını Türk lirası yükümlülükler için artırırken analistler, bunun Türk lirasının maliyetini artıracağını ve sıkı para politikasını destekleyeceğini kaydetti.
Yurt içinde yatırımcıların odağında olan TCMB Para Politikası Kurulu (PPK) toplantı özetinde ise, başta gıda ve temel mallar olmak üzere yıllık enflasyonun yüksek seyrettiği grupların ağırlığındaki artışın yıllık enflasyonu yıl ortasına kadar bir miktar yukarı yönde etkileyeceği belirtilerek, "Yıllık enflasyon üzerindeki ağırlık etkisinin, nisan ayı itibarıyla 0,5 puan civarına ulaştıktan sonra yılın kalan döneminde kademeli bir şekilde gerileyerek yıl sonuna doğru ortadan kalkacağı değerlendirmesinde bulunulmuştur." denildi.
Küresel risk iştahındaki azalışın etkisiyle haftalık bazda yüzde 5,70 değer kaybeden BIST 100 endeksi, böylece son 17 haftanın en hızlı düşüşünü kaydetti. Endeks, haftayı 1.471,39 puandan tamamlarken, bankacılık hisselerinde devam eden satıcılı seyre bu hafta sanayi hisselerinin de katılması dikkati çekti. Bu hafta BIST Sınai endeksi yüzde 6,4, BIST Mali endeksi yüzde 6,8 değer kaybetti.
Analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 1.430-1.450 bandının önemli destek bölgesi konumuna geldiğini belirterek, 1.520 seviyesinin ise direnç olarak öne çıktığını söyledi.
Gelecek hafta yurt içinde pazartesi günü Gayrisafi Yurt içi Hasıla (GSYH) ve imalat sanayi PMI, çarşamba TÜFE ve Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ile cuma günü hazine nakit dengesi verileri takip edilecek.
AA Finans'ın anketlerine katılan ekonomistler, GSYH'nin 4. çeyrekte yüzde 7 artmasını, TÜFE'nin ise şubatta yüzde 0,77 yükselmesini bekliyor.