Koruma Tedbiri Nedir? Nasıl ve Nereden Alınır? | Uzaklaştırma Kararı Rehberi

Türk hukukunda aile, toplumun temel taşı olarak kabul edilen ve Anayasa ile korunan kutsal bir kurumdur. Ancak ne yazık ki bu kutsal yapının içinde yaşanan aile içi şiddet, bireylerin bedensel ve ruhsal sağlığını derinden yaralayarak toplumun huzurunu tehdit etmektedir.

Şiddetin önlenmesi ve mağdurların korunması amacıyla Türk hukuku, özellikle 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun ile güçlü bir koruma kalkanı oluşturmuştur. Bu yazıda, "Koruma tedbiri nedir?", "Koruma tedbiri nasıl alınır?" ve "Uzaklaştırma kararı süreçleri nelerdir?" gibi hayati soruların yanıtlarını bulacaksınız.

Şiddet Nedir? Türleri Nelerdir?

Şiddet denildiğinde akla ilk olarak fiziksel eylemler gelse de, kanunumuz şiddeti çok daha geniş bir perspektifte ele almaktadır. Şiddet türleri şunlardır:

Fiziksel Şiddet: Dayak, itip kakma, yaralama gibi bedensel zarar veren eylemler.

Psikolojik Şiddet: Aşağılama, küçük düşürme, tehdit, baskı, hakaret, sürekli eleştiri, dışlama, korkutma.

Ekonomik Şiddet: Çalışmaya veya maddi kaynaklara erişime izin vermeme, paranın elinden zorla alınması, hesap vermeye zorlama, işsiz bırakma.

Cinsel Şiddet: İstenmeyen cinsel davranışlara zorlama, tecavüz, ensest, fuhuşa zorlama.

Koruma Tedbiri Kararı Nedir?

Koruma tedbiri kararı, 6284 sayılı Kanun uyarınca, şiddete uğrayan veya şiddete uğrama tehlikesi bulunan kişilerin (kadın, erkek, çocuk, aile bireyi veya tek taraflı ısrarlı takip mağduru) hayatlarını, beden ve ruh bütünlüklerini korumak amacıyla mahkeme veya mülki amir (kaymakam/vali) tarafından verilen hukuki kararlardır. Bu kararlar, iki ana gruba ayrılır:

1. Koruyucu Tedbir Kararları

Bu tedbirler, şiddet mağduruna destek olmak ve hayatını kolaylaştırmak amacıyla verilir. Örnekler:

Geçici barınma yeri sağlanması (sığınma evi).

Geçici maddi yardım yapılması.

Psikolojik, mesleki, hukuki ve sosyal rehberlik/danışmanlık hizmeti verilmesi.

Çocuklar için kreş imkanı sağlanması.

Hayati tehlikenin varlığı halinde kimlik ve diğer bilgilerin değiştirilmesi.

İşyerinin değiştirilmesi.

Aile konutuna tapu kütüğüne şerh konulması.

2. Önleyici Tedbir Kararları (Uzaklaştırma Kararı Dahil)

Bu tedbirler, şiddet uygulayan veya uygulama ihtimali olan kişiye yönelik sınırlamalar getirir. En bilineni uzaklaştırma kararı olan bu tedbirler şunları içerir:

Müşterek evden derhal uzaklaştırma ve konutun mağdura tahsis edilmesi.

Şiddet uygulayanın, mağdurun evine, işyerine, okuluna yaklaşmaması.

Şiddet uygulayanın, iletişim araçlarıyla (telefon, sosyal medya) mağduru rahatsız etmemesi.

Silah taşıyorsa kolluğa teslim etmesi. (Kamu görevi nedeniyle taşıyorsa bile kurumuna teslim)

Alkol veya uyuşturucu kullanmış olarak yaklaşmaması veya bağımlılık tedavisi görmesi.

Çocuklarla kişisel ilişkinin sınırlandırılması veya refakatçi eşliğinde yapılması.

Koruma Tedbiri Nasıl ve Nereden Alınır? Başvuru Süreci

Koruma tedbiri almak sanıldığından çok daha kolay ve hızlıdır. Delil veya belge aranmaz. Şiddete uğrayan veya tanık olan herkes başvurabilir.

Başvuru Yapılabilecek Yerler:

Aile Mahkemesi Hakimliği: (En yetkili merci) Aile mahkemesi yoksa Sulh Hukuk Mahkemesi.

Cumhuriyet Başsavcılığı: Savcılık, gerekli gördüğü takdirde doğrudan hakimden koruma tedbiri isteyebilir.

Kolluk Kuvvetleri: Polis Merkezleri veya Jandarma Karakolları. Bu birimler, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde derhal ivedi koruma kararı verebilir ve en geç 24 saat içinde hakimin onayına sunar.

Mülki İdare Amirliği: Kaymakamlık veya Valilik. Özellikle koruyucu tedbir kararlarını (barınma, maddi yardım vb.) verme yetkisine sahiptir.

Süreç Nasıl İşler?

Başvuru: Yukarıdaki mercilerden birine sözlü veya yazılı başvuru yapılır. Başvuru formları basit ve anlaşılırdır. Kolluk kuvvetleri veya savcılık da re'sen (kendiliğinden) başvurabilir.

Karar: Hakim veya mülki amir, yapılan başvuruyu derhal, geciktirmeksizin değerlendirir. Önleyici tedbir kararları çoğunlukla aynı gün içinde verilir.

Tebliğ: Alınan karar, hem şiddet mağduruna hem de şiddet uygulayana tebliğ edilir veya tutanakla bildirilir.

Süre: Koruma tedbiri kararı ilk kez verilirken en fazla 6 ay için verilir. Şiddet tehlikesi devam ediyorsa, bu süre uzatılabilir.

Koruma Tedbiri Kararının İhlalinin Sonuçları

6284 sayılı Kanun, koruma kararlarına uyulmamasını ağır yaptırımlara bağlamıştır. Kararı ihlal eden şiddet uygulayana:

Koruma Tedbiri Nedir? Nasıl ve Nereden Alınır?

İlk ihlalde: 3 günden 10 güne kadar zorlama hapsi (tecavüz hapsi).

Tekrar ihlallerde: Her bir ihlal için 15 günden 30 güne kadar zorlama hapsi.

Toplamda: Verilebilecek zorlama hapsi süresi 6 ayı geçemez.

Bu yaptırımlar, ihlalin caydırıcı olması ve mağdurun güvende hissetmesi için hayati öneme sahiptir.

Uzaklaştırma Kararının Uzatılması ve İtiraz Nasıl Yapılır?

Uzatma: 6 aylık süre dolmadan, şiddet tehlikesinin devam ettiği tespit edilirse, mağdurun, kolluğun veya Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nın talebiyle veya mahkeme/hakim tarafından re'sen süre uzatılabilir.

İtiraz: Koruma kararına veya reddine karşı, tebliğ tarihinden itibaren 2 hafta içinde Aile Mahkemesi'ne itiraz edilebilir.