İşveren İşçilerin Bahşişlerini Eksiksiz Ödemeli

İşveren İşçilerin Bahşişlerini Eksiksiz Ödemeli

Özellikle turizm sektöründe faaliyette bulunan çoğu işyerinde çalışanlar belirli bir yüzde üzerinden veya bahşiş usulü çalışıyor. Bu sektörlerde çalışan işçilerin emeklerinin karşılığı olarak aldıkları ücretlerinin büyük bir kısmı, müşterilerin hesabına eklenen %10 ya da %20 gibi servis ücretlerinden veya müşterilerin bırakmış olduğu bahşişlerden karşılanıyor. Devamlılığı şart olan bu tür ödemelerin, işçinin kıdem tazminatında giydirilmiş ücrete dahil edilmesi gerekiyor. Bu sektörlerde işverenlerin, çalışanlarına ödemiş olduğu yüzde veya bahşişlere ilişkin belgeleri gerektiği durumlarda mahkemeye sunmak için saklamak zorunluluğu bulunuyor.

Özellikle turizm sektöründe faaliyet gösteren otel, restoran ve eğlence mekanları gibi işyerlerinde müşterilerin hesaplarına eklenen belirli bir yüzdeliklerin, işveren tarafından toplanarak katkılarına göre belli oranlarda dağıtımını yaptığı ödeme şekline yüzde usulü ücret deniliyor. 4857 sayılı İş Kanunu’nun ilgili maddelerinde bulunan hükümlere göre, bu tür yüzde usulü ücret sisteminin uygulandığı işyerlerinde, işveren tarafından servis karşılığı olarak müşterilerin hesaplarına %10, %20 gibi bir oran eklenerek personelin emeklerinin karşılığı ücret oluşturuluyor. Bununla birlikte işletmeler, söz konusu yüzdelik dilimleri hesap pusulalarına yansıtmasa bile, müşterilerin kendi istekleriyle bırakmış oldukları bahşişler de toplanarak eksiksiz bir şekilde çalışanlara dağıtılması gerekiyor.

İş Kanunu’nda yer alan hükümlere göre, işveren ya da işverenin sorumlu tuttuğu işletmeci, bu yöntemler ile toplanan paraların eksiksiz olarak çalışanlara dağıtıldığını belgelemek suretiyle kanıtlamakla yükümlü tutuluyor.

Yüzde Usulünde Puanlamaya Göre Ödeme Yapılır

Yukarıda bahsettiğimiz üzere yüzde usulü ücret sistemini uygulayan otel, restoran veya eğlence mekanları, hangi çalışanına ne kadar ücret ödemesi gerektiğini, ilgili kanunlara göre belirlenen puan cetveliyle hesaplayabilir. Bu noktada başaşçı ve resepsiyon şefinin puanları 26 ila 30 arasında değişiyor. Diğer personeller arasında aşçı, garson, barmen gibi işçilerin puanları ise 18 ila 22 arasında değişiyor. Yüzde usulü ücret sisteminin uygulandığı işletmelerde söz konusu toplanan paralardan en düşük puanlar işe yeni başlayanlara uygulanıyor. Bununla birlikte ilgili yönetmelikte yer alan hükümlere göre, iş yerinde aynı grupta geçen başarılı her 3 yıl için çalışanın hanesine 1 puan ekleniyor.

Farklı İşyerlerindeki Puanlar Da Geçerli Oluyor

Bu sistemin uygulandığı bir işyerine yeni alınan bir işçi, daha önce çalışmış olduğu işyerindeki hizmet süresini belgelemesi durumunda, söz konusu önceki çalışmaları yeni işyerinde de göz önünde bulunduruluyor. Bu nedenle yüzde usulü ücret sistemini uygulayan işletmelerde çalışan personellerin hizmet sürelerine ilişkin değerlendirme belgelerini saklamaları gerekiyor.

İşçilerin dikkat etmesi gereken bir diğer nokta, işyerinde toplanıp bir araya getirilen yüzdeler, işçilerin fiilen yaptıkları işlere göre dağıtılmak zorunda. Dolayısıyla her işçi, işveren tarafından toplanan yüzdelerden, fiilen çalıştığı gün sayısına ve puanına göre ödemesini alabiliyor. Bu noktada işverenin de yerine getirmesi gereken birtakım yükümlülükleri bulunuyor.

İşverenin Fazla Mesai Ücretini Ayrıca Ödemesi Gerekiyor

4857 sayılı İş Kanunu’na göre tüm çalışanların fazla çalışma ücretleri, normal çalışma ücretlerinin 2 katı olarak uygulanıyor. Yüzde usulü ücret uygulanan işyerlerinde de bu durum aynı şekilde geçerli oluyor. Zira bu tür işletmelerde, fazla mesai ücretlerinin normal kısmı toplanan yüzdelik dilimden, zamlı kısımları ise doğrudan işveren tarafından ödenmesi gerekiyor. Örnek ile açıklamak gerekirse normal şartlarda saat başına 50 lira ücret alan işçi, işveren tarafından fazla mesai ücreti olarak saat başına 25 lira fazla ücret alması durumu söz konusu oluyor.

Günübirlik İşlerdeki Ödemeler De Puan Cetveline Göre

Turizm sektöründe veya diğer sektörlerde günlükçü olarak çalışan kişilerin ücretleri de puan cetveline göre ödeniyor. Zira düğün, balo, yemek toplantısı gibi ilave işlerden servis karşılığı yüzde alınması durumunda, söz konusu işlerde günübirlik olarak çalışan personelin ücretleri, puan cetvelinde gösterilen iş ve görev unvanları dikkate alınarak hesaplanıyor. Fakat geçici olarak işe alınan personellere ödenmesi gereken ücret, çalışılan süreye denk gelen asgari ücretin altında tutulamaz. İş Kanunu’nun ilgili maddelerinde yer alan hükme göre günübirlik işlerde çalışan personele ödenecek olan günlük ücret, 85 liranın altında olamaz.

Kıdem Tazminatına Eklenmesi Gerekir

Kıdem tazminatına eklenen giydirilmiş ücrete, işçinin asıl ücretine ek olarak para ile ölçülebilen menfaatler de dahil edilmesi koşu bulunuyor. Dolayısıyla süreklilik arz eden menfaatler giydirilmiş ücrete dahil ediliyor. Bu noktada kıdem tazminatının, giydirilmiş ücret üzerinden hesaplama yapılmasıyla ödenmesi gerekir.