İşçiye Çifte Tazminat Hakkı!

Kayıt dışı işçi çalıştıran işverenler yandı! Sosyal Güvenlik Kurumu kayıt dışı işçi çalıştırılmasının önüne geçmek için yeni bir uygulama başlattı. Buna göre sigortasız yani Sosyal Güvenlik Kurumu güvencesi dışında kayıt dışı olarak çalıştırılan işçiler, bu konuyla ilgili şikayetlerini SGK veya iş mahkemesine yönlendirerek, hem eksik primlerini hem de hak ettikleri tazminatları yasal faizleriyle birlikte alabilecekler. Kayıt dışı eleman çalıştıran işverenlerin bu uygulamanın ardından büyük bir mali tabloyla karşılaşması söz konusu olmuş durumda.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yapmış olduğu işçi ve işveren araştırmalarının neticesi, mevcut durum hakkında kesin ve detaylı bilgiler edinilmesini sağlıyor. Nitekim TÜİK’ten açıklanan son verilere göre, ülkemizde bir işte çalışan her 100 işçiden 32’si kayıt dışı olarak çalışma hayatına devam ediyor. Bu gerçeğin işçiler açısından çok büyük çapta olumsuz sonuçlara yol açtığı biliniyor.

Çünkü söz konusu işçiler sigortasız olarak çalıştırıldıkları dönem boyunca sosyal güvenlik haklarından ve devlet destekli sağlıktan mahrum kalabiliyor. Bununla birlikte sigorta güvencesi altına alınmadan çalışan vatandaşlar, emekli olunabilmesi için gerekli olan prim ve gün sayısını tamamlamakta zorluk çekiyor.

İşçinin Ailesi De Olumsuz Etkileniyor

Sigortasız çalışan işçilerin karşı karşıya olduğu bu olumsuz tablo sadece işçilerin kendisini ilgilendirmiyor. Kayıt dışı çalışan işçilerin eşi ve çocukları da sigortasız olarak çalışmanın bedelini ağır ödüyor. Çünkü söz konusu kayıt dışı çalışan vatandaşın eşi ve çocukları da sağlık hah sahipliğinden mahrum kalmış oluyor.

Bu noktada ülkemizdeki resmi sağlık kuruluşlarından sağlık hizmeti almak istediklerinde masrafları ceplerinden karşılamaları gerekiyor. Ancak her ne kadar bu şekilde olumsuz bir tablo içinde kalsalar da söz konusu kayıt dışı çalıştırılan işçiler kaderine terkedilmiş durumda değil. Sosyal Güvenlik Kurumu kayıt dışı istihdamın önüne geçebilmek ve kişilerin sigorta güvencesi altında çalışma hayatlarını sürdürebilmeleri için onlara pek çok yasal haklar tanıyor.

Kayıt dışı olarak çalışma hayatını sürdüren sigortasız işçilerin, kendilerine tanınan yasal hakları iyi bilmesi gerekiyor. Dolayısıyla bu sayede işçiler haklarını aramaya teşvik ediliyor. Bu noktada sigortasız olarak çalıştırılan işçilerin yapması gereken ilk iş olarak da Sosyal Güvenlik Kurumu’na içinde bulundukları durum hakkında şikayet dilekçesi oluşturmaları olarak öne çıkıyor.

İşten Çıkmadan Şikayet Edilmesi Gerekiyor

Sosyal Güvenlik Kurumu’nun söz konusu kayıt dışı olarak çalıştırılan işçilerin şikayetlerine göre işlem yapabilmeleri için öncelikle bu kuruma şikayette bulunan işçilerin mevcut durumdaki işlerinden ayrılmamış olmaları gerekiyor. İşten çıktıktan veya çıkarıldıktan sonra şikayet dilekçesiyle kuruma başvurmanın bir anlam ifade etmediği, bu tür yapılan şikayetlerin değerlendirilmeye alınmadığı vurgulanıyor.

Fakat işçinin elinde herhangi bir yazılı belge bulunması halinde, yani belirli bir süre sigortasız olarak söz konusu işte çalıştığına dair kanıt niteliğinde bir evraka sahip olması durumunda şikayetler değerlendirilmeye alınabiliyor. Dolayısıyla bu tür şikayetlerin de işçi lehine sonuçlandığı görülüyor.

Tespit Davası Açabilirler

Kayıt dışı olarak çalıştırılan işçiler, Sosyal Güvenlik Kurumu’na yapmış oldukları şikayetlerden sonuç alamamaları halinde dava açma hakkına sahipler. Nitekim kanunla sabit olan bu işlemlerde işçiler sigortasız olarak çalıştıkları süreleri, işten ayrılsalar dahi son 5 yıl içinde hizmet tespit davası açarak tespit ettirebilir.

Mahkeme tarafından tespit edilen ücretler ile çalışma gün sayıları da Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından işleme tabi tutulabilir. Bu sayede işçinin sigortasına, söz konusu sigortasız olarak çalıştığı süreler eklenebilir.

İhbar Tazminatı 3 Kat Artar

Mevcut durumda sigortasız olarak çalıştığını Sosyal Güvenlik Kurumu’na bizzat sunduğu dilekçe ile beyan eden kayıt dışı çalışan işçiler genellikle işveren tarafından işten atılıyor. Bu durumda işyerinde 30’un altında çalışan varsa, SGK’ya şikayet ettiği gerekçesiyle işine son verdiği çalışanın işçisi yasaya göre “kötü niyetli” sayılıyor.

Bu durumda da çalışanına ödemesi gereken ihbar tazminatının 3 katı tutarında “kötü niyet tazminatı” ödemek zorunda bırakılıyor. Eğer söz konusu işyerinde 30’dan fazla çalışan bulunuyor ve işçi sigortasız çalıştığını SGK’ya şikayet ettiği gerekçesiyle işten atılmış ise işverenlerin karşılaştığı yaptırımlar daha da artıyor.

Bu durumda işçi “iş güvencesi kapsamında” işe iade davası açabiliyor, ancak bu davayı kaybettiği halde hala işçiyi işe geri almayan işveren söz konusu davacı işçiye en az 4 en fazla da 8 aylık ücret olmak üzere, “iş güvencesi tazminatı” ödemekle yükümlü bırakılıyor.

Etiketler :