ANALİZ - ABD-Taliban barışında sona yaklaşıldı

İSTANBUL (AA) -HALİL SİLAHŞÖR- ABD’nin Taliban’la olası barış anlaşması yaklaşırken, Donald Trump’ın Taliban’la kumar oynadığı endişesi hem ABD'de hem de Afganistan'da giderek büyüyor.

ABD'nin Afganistan Özel Temsilcisi Zalmay Halilzad ile Taliban yetkilileri arasında 9. barış görüşmesi Katar'da sürerken, görüşmelerin ayrıntıları açıklanmıyor. Bu durum, bilhassa Afganistan'da endişeleri, daha yaygın hale getirdi. Afgan politikacıları ve vatandaşları, ABD-Taliban arasında Pakistan'la koordinasyon içinde yapılan barış anlaşması konusunda endişe duyuyor.

Öte yandan, bazı Amerikalı uzmanlar ve yetkililer, Trump'ın ABD askerlerini geri çekme ve Taliban'la barış anlaşması kararı konusunda uyarılarda bulunuyor.

Taliban ise, ABD birliklerinin Afganistan'dan tamamen geri çekilmesini önkoşul sayarak, barışı 18 yıl süren savaşta stratejik bir zafer olarak görmek ve Kabil’e muzaffer olarak girmek istiyor.

Görüşmelerden arzu ettiği gibi bir neticenin çıkması durumunda Taliban, politikalarını iç akışlara ve hiziplere dayatabilecek ve ülkenin gelecekteki siyasi yapısında belirleyici ve merkezi bir rol oynayabilecek.

Bununla birlikte, Taliban'ın emellerinin, ABD'nin mevcut barış sürecinin sonucunda elde etmeyi umduğu amaçlarla örtüşmediği anlaşılıyor. Ancak, Trump liderliğindeki ABD’nin her halükarda peşinde olduğu şey, Afganistan savaşının maliyetlerini düşürmek. Bu başarıldığı takdirde, Afganistan savaşının ağır ekonomik yükünü karşılayan ABD’li vergi mükelleflerin 2020 seçimlerinde Trump'a daha fazla oy vermeleri sağlanmış olacak.

Trump, aynı zamanda, Kasım 2020'de yapılacak başkanlık seçimlerine kadar Afganistan'daki tüm Amerikan askerlerini geri çekerek seçim vaatlerinden birini daha yerine getirmek istiyor.

Ancak Washington açısından savaşın maliyetini düşürmek, sahneyi tamamen teröristlerin ve stratejik rakiplerin lehine bırakmak anlamına gelmiyor. Bu amaçla ABD, istihbaratının ve birliklerinin Afganistan’da mümkün olduğu kadar uzun kalmasını istese de bu arzusu Taliban'ın yukarıda belirtilen hedefleriyle örtüşmüyor. Çünkü Taliban’ın, olası bir barış anlaşmasının arkasındaki ABD amaçları hakkında şüpheleri var.

Bu belirsizlik, iki yönlü barış beklentilerine gölge düşürebilir ve kalıcı bir barış anlaşmasına ulaşma konusunda ciddi zorluklar doğurabilir. Taliban, ABD’nin onları barış sürecinde aldatmaya çalıştığını anlarsa oyun kesinlikle değişecek, müzakere süreci sadece barış yollarını kapatmayacak, aynı zamanda Afganistan'daki savaşı yeniden kızıştıracaktır.

Ancak, ABD'de birçok yetkili ve özellikle Cumhuriyetçiler, ABD birliklerinin Afganistan'dan geri çekilmesinin Amerika'nın ulusal çıkarlarına uygun olmadığını savunuyor. Bu kişi ve gruplara göre, ABD’nin Afganistan’dan çıkmasıyla, DEAŞ, Taliban ve diğer terörist gruplar yeniden ortaya çıkacak.

Tabii bir de bu muhtemel anlaşmanın Afganistan cephesi var. Ülkedeki mevcut durum göz önüne alındığında, 28 Eylül'de yapılması beklenen cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ertelenmesi muhtemel gibi. Eşref Gani, seçimleri ertelemek için ABD ile Taliban görüşmelerini bir fırsat olarak kullanıyor. Seçimin Eylül'de yapılacak olması nedeniyle de ABD'nin geri çekilme olasılığı düşük görünüyor. Taliban ise, ABD askerlerinin Afganistan’dan çekilmemesi durumunda seçimleri engelleyeceğini duyurdu. Bütün bunlar göz önüne alındığında, ABD’nin Afganistan’dan çekilme planlarının belirsizliğini koruduğunu söyleyebiliriz. Taliban’ın seçimlere katılma ya da engelleme teşebbüslerinin ne olduğu, ülkenin geleceği için nasıl bir etkileşimde bulunacağı ise henüz belirsiz. Bu yüzden sürecin nasıl işleyeceğini görmek için bir süre beklemeliyiz.