Hayatımızın üçte birini kapsayan uyku hem ruhsal hem de beden sağlığımız üzerinde önemli etkileri olan normal ve sağlıklı bir şekilde yaşamımızı sürdürebilmemiz için gerekli beynin aktif ancak dış uyaranlara karşı kapalı olduğu bir süreçtir. Uykunun net bir tanımını yapmanın tam olarak mümkün olmadığını çünkü uyku ile ilgili bilinmezliklerin hala devam ettiğini ve bu konuda birçok araştırma yapıldığını belirten DoktorTakvimi uzmanlarından Uzm. Psk. Aylin Cengiz Akpınarlı Uyku basit bir dinlenme ve sessizlik süreci değildir. Karmaşık ve gizemli bir yapıya sahiptir diyor. Uykunun vücudun yenilenmesi ve büyümesi metabolik enerjinin korunması entelektüel performansın korunması nöronal maturasyon REM öğrenme ve bellek REM gibi işlevleri olduğunu anlatan Uzm. Psk. Akpınarlı uykuda beynin aktif olduğu nörofizyolojik bir yenilenme ve onarım sürecine girdiğini öğrenilenleri depolama uyanıklık için hazırlık süreçlerini de içerdiğini belirtiyor. Bedenin yenilenmesi ve hormonların düzgün çalışmasında da uykunun önemine dikkat çeken Uzm. Psk. Akpınarlı yapılan birçok araştırmayla kayıt belleği için uykunun çok kritik olduğunun kanıtlandığını söylüyor.
NORMAL BİR UYKU 4-5 DÖNGÜDEN OLUŞUR
Uzm. Psk. Aylin Cengiz Akpınarlı uykunun temel olarak REM Rapid Eye Movement / Hızlı Göz Hareketleri ve Non-REM Non Rapid Eye Movement / Hızlı Göz Hareketleri Olmayan olmak üzere iki evreden oluştuğunu belirtiyor. Doğal bir uykuda REM ve NonREM arasında 4-5 döngü bulunduğunu anlatan Uzm. Psk. Akpınarlı sözlerini şöyle sürdürüyor: REM sürecinde beyin aktiviteleri ve EEG uyanıklık halindeki gibi olup kas tonusu azalır ve fiziksel durum ise en hareketsiz moddadır. REM uykusunun en önemli özelliği hızlı göz hareketleridir bu süreçte rüyalar da görülür. Nabız solunum düzensiz olup artabilir ve düzensiz kas hareketleri olabilir. NonREM uykusunda ise beyin aktiviteleri ve metabolik hız düşüktür. Sempatik aktiviteler nabız azalır. Diğer yandan parasempatik aktivite artar. REM dönemi toplam uykunun beşte biri kadardır. Normal bir uykuda ilk REM ortalama 90-120 dakika sonra oluşur. İnsanlarda uyku döngüsü ve içeriği yaşa göre değişmektedir.
UYKU BOZUKLUKLARI DETAYLI OLARAK İNCELENMELİ
Uykunun çok karmaşık bir süreç olduğunu ve bu süreçte uykusuzluk aşırı uyuma bozukluğu narkolepsi soluk almaya bağlı uyku bozuklukları sirkadyen ritim uyku uyanıklık bozuklukları parasomniler madde veya ilaca bağlı uyku bozuklukları gibi birçok sorun yaşanabileceğini belirten DoktorTakvimi.com uzmanlarından Uzm. Psk. Aylin Cengiz Akpınarlı uyku bozukluklarının detaylı olarak incelenmesi gerektiğinin altını çiziyor. Uzm. Psk. Akpınarlı uyku bozukluğu yaşayan kişilerde yapılan muayenede uykuya geçiş dalış uyku içindeki olaylar rüya diş gıcırdatma vb uyanma erken geç uyanış şekli gibi konuların yanı sıra yaş kullanılan ilaçlar uyku alışkanlıkları/hijyeni diğer hastalık bulguları gerekirse uyku laboratuvarı gibi süreçlerin incelenmesi gerektiğini söylüyor.
İYİ BİR UYKU İÇİN NE YAPMALI
Uzm. Psk. Akpınarlı sağlıklı ve doğal bir uyku süreci için dikkat edilmesi gerekenleri ise şöyle sıralıyor:
Uyku disiplini önemlidir. Buna göre yatış ve uyanış zamanlarınızın uyumlu/sabit ve uykudan önce sizi sakinleştiren ılık bir banyo gibi rutinlerinizin olması uyku kalitesini arttıracaktır. Yetişkinlerin gece uykusu dışında gün içinde uzun kestirmeler yapmaları uyku rutinlerini bozmaktadır. Bu nedenle 1 saatten uzun uyku kaçamakları yapmayın. Yatağınızı uyku ile ilişkilendirin. Uyku aktivitesi dışında yemek eğlence televizyon gibi aktiviteleri yatağınızda yapmayın. Uyku öncesi kafein alkol gibi uyaranlar ve uykuya yakın saatlerde besin tüketmeyin. Sizi gevşetecek içecekler tüketebilirsiniz. Uykunuz gelmeden kendinizi yatmak için zorlamayın. Yatak odanız sakin sizi güvende hissettiren huzurlu bir yer olmalıdır. Uyarıcı eşyaların veya kokuların yatak odanızda olması uyku kalitesini bozacaktır. Ek olarak yatak odanızın karanlık bir oda olmasına veya çok ışıklı olmamasına dikkat edin. Gün içinde güneş ışığı almak yeterince oksijen almak ve düzenli egzersiz yapmak gece uykusunun kalitesini arttırmaktadır.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.