ABD – Çin'in Küresel Ekonomideki Büyük Ticaret Savaşları

ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşı 18'inci ayına girerken, henüz anlaşmaya varılmamış olması iki ülkenin ve küresel ekonominin dengelerini bozdu. Dünyanın en büyük iki ekonomisi arasındaki ticaret savaşı tarım, ham madde, teknoloji, fikri mülkiyet hakları, enerji ve otomotiv gibi birçok sektöre yayıldı, borsalarda kayıplara, çelik, alüminyum, petrol gibi emtia fiyatlarında da sert dalgalanmalara yol açtı.

Gelişmekte olan ülkelerin ekonomilerinde olumsuz etkilere neden olan ticaret savaşı nedeniyle, Uluslararası Para Fonu 2019 ve 2020 için küresel büyüme tahminlerini yüzde 0,1 aşağı çekti. Dünya Ticaret Örgütü ise bu yıl için küresel ticaret büyüme beklentisini yüzde 2,6'dan yüzde 1,2'ye, gelecek yıl için de yüzde 3'ten yüzde 2,7'ye düşürdü.

ABD Başkanı Donald Trump 2016 yılı başkanlık seçimlerinde sıkça ekonomik iyileşme vadederken, ülkesinin dış ticaret açığını düşürmeye ve mevcut ticaret anlaşmalarını yeniden müzakere etmeye odaklandı. Bu kapsamda ABD, Çin'den ithal ettiği toplam 550 milyar dolar değerindeki ürüne gümrük vergisi uyguladı. Çin hükümeti ise 185 milyar dolarlık ürüne gümrük tarifesi getirerek misilleme yaptı.

Trump'ın başlattığı ticaret savaşı, ülkesinin Çin'le olan ticaret açığını düşürmek yerine artmasına neden oldu. AA muhabirinin derlediği verilere göre, ABD'nin Çin'le olan ticaret açığı 2016'da 347 milyar dolardan 2017'de 375 milyar dolara, geçen yıl ise 420 milyar dolara yükseldi.

Geçen yıl, ABD'nin Çin'den en fazla ithal ettiği ürünler arasında 77 milyar dolarla bilgisayar, 70 milyar dolarla cep telefonu ve 54 milyar dolarla giyim ürünleri ilk üç sırada yer alırken, Çin'in ABD'den en çok ithal ettiği ürünler arasında ise 16 milyar dolarla ticari uçak, 12 milyar dolarla soya ürünleri ve 10 milyar dolarla otomobil başı çekti.

- Huawei yetkilisine yönelik operasyon

İki ülke arasındaki ticaret gerginliği, geçen yılın aralık ayında Çinli telekomünikasyon devi Huawei'in üst düzey yöneticilerinden ve şirketin kurucusu Ren Zhengfei'nin kızı olan Meng Wanzhou'ya İran'a yönelik ambargoları ihlal ettiği iddiasıyla Kanada'da yapılan operasyonla alevlendi.

ABD Hazine Bakanlığı, bu yılın ağustos ayında, Çin'i kur manipülasyonu yapmakla suçlarken, Trump, ABD'li şirketlerin Huawei ile ticaret yapmasına kısıtlamalar getirdi.

Teknoloji devi Google, Huawei cep telefonlarında Android işletim sistemi ve uygulamalarının kullanılmasını kaldırdı, bazı ülkeler de Huawei'in 5G teknolojisinin ulusal güvenlik alt yapılarında kullanılmayacağını duyurdu.

- Olumlu sinyaller geldi

ABD ve Çin arasındaki 13'üncü tur ticaret müzakereleri Washington'da bu hafta başlamadan önce her iki ülkeden tavizler gelmesi ticaret savaşında olumlu adımlar atılabileceğinin sinyalini verdi.

Çin, ABD'den ithal ettiği soya ile bazı tarım ve et ürünlerini ek gümrük tarifelerinden muaf tutarken, Trump ise 250 milyar dolarlık Çin menşeli ürünlerin üzerindeki gümrük vergisi oranını artırma kararını 15 Ekim'e kadar ertelediğini duyurdu.

Dün yaptığı açıklamada Çinli yetkililerle Beyaz Saray'da bugün görüşeceğini belirten Trump, 13'üncü tur ticaret müzakerelerinin şu ana kadar iyi geçtiğini ifade etti.

Ayrıca, Çin hükümeti, bu hafta yapılacak görüşmelerden önce ABD ile "kısmi ticaret anlaşması" yapılmasına olumlu sinyal de verdi.