Erzurum Kongresi'nin 100. Yılı Türk Yıldızları Eşliğinde Kutlandı

Türkiye Cumhuriyeti’nin bugünkü temellerinin atılmasındaki en önemli adımlardan biri olarak kabul edilen Erzurum Kongresi’nin 100. yıldönümü kapsamında ülke genelinde birçok etkinlik yapılacak. Erzurum Kongresi 100. Yıl etkinleri kapsamında ilk organizasyon, Erzurum Valiliği ve Gençlik Hizmetleri İl Müdürlüğü tarafından gerçekleştirildi. Erzurum’da gerçekleştirilen etkinlik kapsamında vatandaşlar ve öğrencilerin yoğun katılım gösterdiği tırmanma yarışı düzenlendi. Ayrıca Türk Hava Kuvvetlerine bağlı akrobasi timi SOLO Türk ve Türk Yıldızlarının nefes kesen gösterisiyle, Erzurum Kongresi’nin 100. Yıl etkinlikleri büyük bir coşkuyla kutlanmaya başladı.

Erzurum Olimpiyat Parkı üzerinde geçtiğimiz günlerde provalarını tamamlayan Türk Yıldızları ve Solo Türk ekibi, Erzurum Kongresi’nin 100. Yılına özel bir gösteriyle kutlamalara katıldı.

Erzurum Atatürk Üniversitesi yerleşkesinde birbirinden farklı etkinliklerle kutlanan Erzurum Kongresi 100. Yılı kapsamında; tırmanma duvarı üzerinde yarışlar yapıldı ve aynı zamanda yapay gölette kano yarışları düzenlendi. Üniversite içinde gerçekleştirilen etkinliklere öğrencilerin yanı sıra vatandaşların da yoğun ilgi göstermesi dikkatlerden kaçmadı.

Erzurum’daki etkinliklerin yanı sıra İstanbul Kadın Kuruluşları Birliği (İKKB) Genel Koordinatörü Avukat Nazan Muroğlu, yazılı bir açıklama yaparak, Erzurum Kongresi’nin önemine vurgu yaptı. Ülke genelinde birçok yerde kutlamaların gerçekleştirildiği bu anlam gün için siyasiler sosyal medya hesaplarından da çeşitli açıklamalarda bulundular.

100. Yılında Erzurum Kongresi’nin Önemi!

23 Temmuz ve 7 Ağustos 1919 yılları arasında Erzurum’da toplanan kongre, Türk kurtuluş savaşında izlenecek stratejileri belirlemenin yanı sıra Türkiye Cumhuriyeti’nin demokratik temellerinin atılmasında da etkili olmuştur. Vilayet – i Şarkıye Müdafaa – i Hukuk Cemiyeti Erzurum şubesinin öncülüğünde toplanan kongre aynı zamanda; Erzurum Umumi Kongresi ve Umumi Erzurum Kongresi olarak da anılmaktadır.

Kongreye o yıllarda işgal altında olan 5 doğu ilinin (Trabzon, Erzurum, Sivas, Bitlis ve Van) temsilcisi olan toplamda 62 delege katılmış ve 2 hafta boyunca kurtuluş mücadelesinde izlenmesi gereken yol haritaları ve işgale karşı uygulanacak direnişe ilişkin kritik kararlar alınmıştır.

Kongrenin toplandığı ilk günde, Erzurum Kongresi geçici başkanı Hoca Raif Efendi açılış konuşmasını yapmış ve yapılan yoklama sayımının ardından oybirliğiyle Gazi Mustafa Kemal Paşa Erzurum Kongresi’nin başkanlığına seçilmiştir. Başlarda 10 Temmuzda toplanması hedeflenen Erzurum Kongresi delegelerin o tarihte katılım sağlayamamasının ardından 23 Temmuz’da toplanmış ve önemli kararların verildiği görüşmelere başlanmıştır.

23 Temmuz ve 7 Ağustos 1919 yılında görüşmelerin yapıldığı Erzurum Kongresi, İstanbul merkezli olan Vilayet – i Şarkıye Müdafaa – i Hukuk – i Milli Cemiyeti ve Trabzon Muhafaza – i Hukuk – i Milliye Cemiyeti’nin Erzurum şubelerinin girişimiyle başlatılmıştır. İlk olarak düzenlenen yerel kongrede toplanan delegelerin oylarıyla Mustafa Kemal Paşa kongrenin başkanlığına seçilmiş ve ona eşlik etmesi için Maçka temsilcisi İzzet Bey ve Erzurumlu Hoca Raif Efendi başkan vekili olarak Erzurum Kongresi’nin başarıyla gerçekleştirilmesini sağlamışlardır.

Tam yüzyıl önce bugün toplanan Erzurum Kongresi, Milli Mücadele döneminin en önemli bağımsızlık hareketlerinden biri olarak şanlı tarihimizdeki yerini almıştır. Kongre sonunda 8 önemli maddenin yer aldığı bir kongre beyannamesi yayımlanmış ve bu tarihlerden sonra Anadolu’da önemli bir bağımsızlık mücadelesinin fitili ateşlenmiştir.

Erzurum Kongresi’nin Öne Çıkan Maddeleri

Mustafa Kemal Paşa’nın başkanlığında 23 Temmuz ve 7 Ağustos 1919 yılında görüşmelerin başlanmasının ardından Erzurum Kongresi’nde çok önemli kararlar alınmıştır. Özellikle, işgal karşısında asla teslim olunamayacağına dair maddelerin yer alması sömürgeci güçlerin dikkatini çekmiş ve kongreye katılanların yakından takip edilmesine neden olmuştur.

8 maddeden oluşan Erzurum Kongresi Beyannamesinde dikkat çeken ilk madde; manda ve himaye görüşü kesin bir dille reddedilmiş ve ilk defa bütüncül bir bağımsızlık kararı alınmıştır.

Türk yurdunun milli sınırları hakkında ve Mondoros Ateşkes Antlaşmasında parçalanan topraklara ilişkin hazırlanan ikinci maddede, ilk defa Türkiye’nin milli sınırları hakkında fikirler beyan edilmiş ve Mondoros Ateşkes Antlaşması kapsamında Türk toprağı sayılan yerlerin parçalanamayacağı açıklanmıştır.

Erzurum Kongresi’nde dikkat çeken bir diğer mesele de ilk defa yeni ve geçici bir hükümetten söz edilmesidir. Takip eden dönemlerde gerçekleştirilecek olan Sivas Kongresi için Erzurum Kongresi adeta bir ön hazırlık çalışması olarak tanımlanabilir.

Mustafa Kemal Paşa’nın başkanlık görevini üstleneceği dokuz kişilik bir Temsil Heyeti’nin kurulması da yine Erzurum Kongresinin kararları arasında yer almaktadır. 9 kişiden oluşan bu Temsil Heyeti’nin hükümet gibi görev yapması planlanmıştır.

Erzurum Kongresi’ne katılımın yoğun olması ve ülke kaderini yakından ilgilendiren önemli kararların alınması, batıda mücadele eden Kuvayi Milliye birlikleri üzerinde de önemli bir moral etkisi yaratmıştır. Erzurum Kongresi yerel bir toplantı olmasına rağmen kongrede alınan kararlar ülke genelini etkilemiştir. Aynı zamanda Mustafa Kemal Paşa’nın sivil olarak katıldığı ilk kongre olan Erzurum Kongresi, daha sonraki yıllarda izlenecek olan Milli Mücadele politikalarının temellerinin atıldığı yer olarak tarihe geçmiştir.

Erzurum Kongresi, 1881 yılında Mıgırdıç Sanasarya tarafından inşa edilen doğudaki Ermenilerin kültür merkezi olarak gösterilen Sanasaryan Koleji’nde yapılmıştır. Bu yönüyle de oldukça önemli bir kongre olarak tarihimize geçmiştir.